Książka autorstwa Thora v. Waldsteina Wir Deutsche sind das Volk dotyczy prawa do oporu politycznego obywateli niemieckich zgodnie z art. 20 ust. 4 niemieckiej konstytucji, w kontekście tzw. kryzysu uchodźczego.
Autor stawia pytania o granice praw obywatelskich, odpowiedzialność rządu wobec konstytucji oraz o to, czy decyzje podejmowane przez niemieckie władze w czasie kryzysu uchodźczego mogą być postrzegane jako naruszenie podstawowych zasad państwa prawa. Waldstein analizuje też społeczne skutki otwartej polityki migracyjnej oraz jej wpływ na postrzeganie narodowej tożsamości i solidarności obywatelskiej.
Demokratyczne inspiracje
Jednym z kluczowych punktów książki jest analiza pojęcia „my, naród” („Wir sind das Volk”), które pierwotnie związane było z ruchem demokratycznym w Niemczech Wschodnich przed zjednoczeniem kraju. Autor wskazuje, iż hasło to nabiera nowego znaczenia w kontekście współczesnych debat politycznych i staje się wyrazem niezadowolenia części społeczeństwa.
Książka Thora v. Waldsteina koncentruje się na analizie polityczno-prawnej prawa do oporu obywatelskiego, zapisanego w artykule 20 ust. 4 niemieckiej konstytucji (Grundgesetz). najważniejsze pytanie, jakie stawia autor, brzmi: czy niemieckie społeczeństwo ma prawo sprzeciwić się decyzjom rządu, które uznaje za naruszające podstawowe zasady porządku konstytucyjnego, szczególnie w kontekście kryzysu uchodźczego lat 2015–2016?
Opór zgodny z prawem
Kontekst kryzysu uchodźczego, który stał się punktem wyjścia dla refleksji Waldsteina, odnosi się do decyzji niemieckiej kanclerz Angeli Merkel o otwarciu granic dla uchodźców, co spotkało się z szerokim poparciem, ale także krytyką wewnętrzną i międzynarodową. Waldstein argumentuje, iż polityka otwartych drzwi mogła naruszyć niemiecką konstytucję, gdyż w jego ocenie prowadziła do chaosu prawnego, nadwyrężenia struktur państwowych oraz poczucia zagrożenia tożsamości narodowej.
Autor bardzo dokładnie analizuje artykuł 20 ust. 4 Grundgesetz, który przewiduje, iż obywatele mogą stawić opór każdemu, kto próbuje obalić demokratyczny porządek konstytucyjny. Waldstein stara się zdefiniować granice tego prawa, pytając, czy sytuacja kryzysowa związana z masowym napływem uchodźców mogła zostać uznana za zagrożenie dla demokracji i państwa prawa.
Czym jest opór?
W tej części książki autor rozważa następujące kwestie:
– czy decyzje podejmowane przez rząd Merkel były zgodne z zasadami niemieckiego porządku konstytucyjnego?
– jakie konsekwencje prawne i społeczne wynikają z decyzji podejmowanych w stanie kryzysu?
– czy społeczeństwo niemieckie ma moralne i ustawowe prawo sprzeciwić się takim decyzjom?
Waldstein podkreśla, iż pojęcie „oporu” powinno być rozumiane w szerokim kontekście – zarówno jako sprzeciw społeczny, jak i działania w granicach prawa.
Wir Deutsche sind das Volk
Tytuł książki nawiązuje do znanego hasła „Wir sind das Volk” („My jesteśmy narodem”), które było kluczowym motywem protestów w Niemczech Wschodnich przed zjednoczeniem kraju w 1989 roku. Waldstein interpretuje to hasło jako symbol walki o odzyskanie demokratycznej suwerenności i wskazuje, iż w obliczu współczesnych wyzwań (takich jak kryzys uchodźczy) staje się ono znowu aktualne.
Autor twierdzi, iż wielu Niemców czuje się marginalizowanych przez politykę rządu, który zdaniem Waldsteina faworyzował interesy migrantów ponad interesy rodzimych obywateli. To właśnie w takim kontekście hasło „Wir Deutsche sind das Volk” ma wyrażać sprzeciw wobec działań władzy, które postrzegane są jako zagrożenie dla niemieckiej tożsamości narodowej.
Krytyka polityki migracyjnej
Waldstein krytycznie ocenia politykę migracyjną rządu niemieckiego. Wskazuje na: problemy z integracją kulturową i ekonomiczną uchodźców, wzrost napięć społecznych i wzrost przestępczości, erozję poczucia wspólnoty narodowej i solidarności społecznej.
Zdaniem autora, decyzje te nie tylko obciążyły system socjalny Niemiec, ale również podważyły zaufanie obywateli do instytucji państwowych.
Wnioski i implikacje
Książka kończy się refleksją na temat kondycji demokracji w Niemczech i możliwości ochrony narodowej suwerenności w zglobalizowanym świecie. Waldstein apeluje o większą kontrolę obywatelską nad decyzjami rządu i podkreśla potrzebę obrony narodowej tożsamości. W jego ocenie, niemieckie społeczeństwo stoi przed wyzwaniem zachowania swoich fundamentalnych wartości w obliczu wewnętrznych i zewnętrznych presji.
Książka jest skierowana do czytelników zainteresowanych polityką, prawem konstytucyjnym i współczesnymi problemami migracyjnymi. Autor w sposób kontrowersyjny, ale też prowokujący do refleksji, porusza tematy związane z niemiecką tożsamością narodową i odpowiedzialnością państwa za swoich obywateli. Publikacja może budzić mieszane uczucia – dla jednych będzie cennym głosem w debacie, dla innych może być odbierana jako populistyczna i jednostronna.
Waldstein
Thor v. Waldstein to niemiecki autor, badacz i publicysta, którego prace skupiają się na tematyce prawa konstytucyjnego, teorii państwa i współczesnych problemów społeczno-politycznych. Waldstein jest związany z konserwatywnym środowiskiem intelektualnym i często publikuje w ramach inicjatyw wspierających tradycyjne wartości narodowe i suwerenność państwową.
Waldstein uzyskał wykształcenie w zakresie prawa i politologii na renomowanych niemieckich uniwersytetach. Jego prace badawcze koncentrują się na analizie zasad demokracji, konstytucyjności oraz granic interwencji państwa w życie obywateli. Jest autorem wielu artykułów naukowych i książek, które poruszają kwestie tożsamości narodowej, migracji i suwerenności.
Kontrowersje
Autor budzi kontrowersje zarówno w środowiskach akademickich, jak i politycznych. Jego poglądy, często określane jako nacjonalistyczne i konserwatywne, są krytykowane przez liberalnych komentatorów za jednostronność i populizm. Niemniej jednak jego publikacje są szeroko czytane i stanowią istotny głos w debacie o przyszłości Europy.
Thor v. Waldstein jest postacią, która polaryzuje opinię publiczną. Dla jednych jest obrońcą narodowych wartości i suwerenności, dla innych – przedstawicielem konserwatywnego nacjonalizmu, który podsyca niechęć wobec migrantów i procesów globalizacyjnych. Jego książki są jednak cenione za szczegółową analizę prawną i zaangażowanie w najważniejsze współczesne debaty.
Głos sprzeciwu
Książka Wir Deutsche sind das Volk jest zarówno głosem sprzeciwu wobec współczesnych decyzji politycznych, jak i analizą teoretyczną prawa do oporu. Jest to pozycja wywołująca silne emocje, która zmusza do refleksji nad granicami demokracji, odpowiedzialnością rządu i prawami obywateli. Dla osób zainteresowanych niemiecką polityką i problemami migracyjnymi jest to lektura warta uwagi, choć wymaga krytycznego podejścia.
Matthäus Golla
Thor v. Waldstein, Wir Deutsche sind das Volk, Institut für Staatspolitik, Schnellroda 2016, ss. 52.
