Варшавские автобусы и российская компания. Покупка акций за... 3 злотых

Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie, które w pełni należą do miasta, za ponad 61 mln zł kupiły w marcu zajezdnię autobusową przy ul. Płochocińskiej w Warszawie. Jak się okazało na jej terenie znajdowała się również instalacja gazowa należąca do Cryogas M&T Poland. Jest to spółka w pełni zależna od Rosjan i współpracująca bezpośrednio z Gazpromem.

Firma Cryogas od lipca 2023 r. znajdowała się na liście sankcyjnej prowadzonej przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, która powstała w związku z inwazją Rosji na Ukrainę. Resort nie zabronił firmie wykonywania biznesów, jednak zamroził środki finansowe i wykluczył z postępowań o udzielanie zamówień publicznych.

Ekspert w rozmowie z Wirtualną Polską zauważa, iż zajezdnia autobusowa ma sens tylko w przypadku, gdy na jej terenie jest miejsce do tankowania. — MZA miało dwa wyjścia: albo korzystać z rosyjskiej instalacji, albo wybudować własną. Pierwsza opcja jest tańsza i szybsza, choć nieprzyzwoita — ocenia.

Jak informuje WP, spółka wybrała pierwszy wariant. MAZ skontaktowało się jeszcze z Ministerstwem FInansów z prośbą o interpretacje przepisów. Resort odpisał, iż „dostawa towarów na podstawie umowy najmu lub dzierżawy nie narusza zasad wykonywania ograniczających środków sankcyjnych zastosowanych wobec tego podmiotu”.

Cryogas M&T Poland był własnością trzech podmiotów — dwóch z siedzibą w Rosji, a jeden na Cyprze. Ponad 52 proc. udziałów było w rękach OOO Rometa Capital. Firma nie tylko należała do Rosjan, ale bezpośrednio z nią współpracowała.

Polonizacja za 3 zł

Firma, gdy trafiła na listę sankcyjną, złożyła wniosek do MSWiA o wykreślenie. Przekonywała m.in., iż planowana jest polonizacja spółki. Na czym polegała? Trzej akcjonariusze spółki (z Rosji i Cypru) sprzedali warunkowo swoje udziały na rzecz Spółki Pracowniczej CMTP.

CMTP została założona przez prezesa i wiceprezesa Cryogasu — Pawła Rudnickiego i Jarosława Patyka. Umowa przewidywała, iż 100 proc. akcji trafi do polskiej spółki. Cena to 1 zł dla wszystkich z trzech akcjonariuszy. Tymczasem Cryogas był wart kilkaset milionów złotych.

„Polonizacja” spółki nie wpłynęła jednak na decyzję MSWiA z sierpnia 2023 r. i firma przez cały czas znajdowała się na liście sankcyjne. Resort ocenił, iż umowy sprzedaży akcji „są przyszłe i niepewne”, a ustalona cena „nie ma uzasadnienia ekonomicznego”. Decyzja trafiła do sądu, który przyznał rację ministerstwu.

Plan „polonizacji” Cryogasu stał się jednak faktem 11 października 2024 r. Nowa firma przyjęła nazwę Omne Energia S.A. Wykup akcji od Rosjan faktycznie, jak informuje Wirtualna Polska, kosztował 3 zł. Zmiana nazwy nie zmieniła stanu spółki — przez cały czas znajdowała się na liście sankcyjnej.

— Z ogólnodostępnych informacji wynika, iż Omne Energia przejęła koncesję na obrót paliwami gazowymi oraz koncesję na obrót gazem ziemnym z zagranicą, które zostały wydane przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki — zauważa jeden z prawników w rozmowie z WP.

Dziennikarze Wirtualnej Polski ustalili, iż warszawskie autobusy są tankowane przy wykorzystaniu instalacji należącej do spółki uznawanej przez polskie państwo za podmiot finansujący działania wojenne Rosji. Gaz do instalacji z ustaleń portalu również dostarczała cysterna należąca do tej spółki.

Nagła zmiana decyzji MSWiA

12 grudnia 2024 r. Cryogas M&T Poland/Omne Energia zniknął z listy sankcyjnej na wniosek wiceministra Czesława Mroczka, a z upoważnieniem ministra Tomasza Siemoniaka. Resort uznał bowiem, iż doszło do polonizacji spółki i rozwiązano umowę z Gazpromem.