Взгляд на Россию: обзор событий – сентябрь 2024 г.

Zdjęcie: Chińska polityka energetyczna (45)

Autorzy: Jakub Pelc, Ksawery Stawiński, Adam Jankowski

02.09.2024

Aresztowanie wysokiego stopniem wojskowego pod zarzutem korupcji

Zastępca dowódcy nowo utworzonego Leningradzkiego Okręgu Wojskowego, generał major Walerij Mumindżanow, został aresztowany pod zarzutem przyjmowania łapówek. Mumindzhanovowi zarzuca się przyjęcie łapówek na kwotę ponad 20 milionów rubli w zamian za pomoc firmom w uzyskaniu rządowych kontraktów na dostawy mundurów wojskowych w czasie, gdy pełnił funkcję szefa departamentu zaopatrzenia Ministerstwa Obrony. Według rosyjskiego Komitetu Śledczego, który bada poważne przestępstwa korupcyjne, kontrakty na mundury wojskowe opiewały na kwotę ponad 1,5 miliarda rubli. Mumindzhanov i jego rodzina są właścicielami kilku nieruchomości w Moskwie i obwodzie woroneskim o wartości ponad 120 milionów rubli. W dalszym ciągu nieruchomości te są sprawdzane przez rosyjskie służby oraz policję pod kątem legalności i ewentualnego związku z korupcją. Mumindzhanov to kolejny wojskowy z wysokim stopniem, który został aresztowany w 2024 r. pod zarzutem korupcji. Sprawa ta jest związana z szeroką akcją, która uznawana jest za czystkę w rosyjskim Ministerstwie Obrony. Seria aresztowań rozpoczęła się w kwietniu 2024 r. od zatrzymania byłego wiceministra obrony Timura Iwanowa, który jest postrzegany jako sojusznik byłego ministra obrony Siergieja Szojgu zastąpionego na tym stanowisku przez Andrieja Biełousowa.

03.09.2024

Wizyta Władimira Putina w Mongolii

Prezydent Rosji Władimir Putin odbył wizytę w Mongolii. To jego pierwsza podróż od 2023 roku do kraju, który podpisał Statut Rzymski i akceptuje jurysdykcję Międzynarodowego Trybunału Karnego, który wydał nakaz aresztowania rosyjskiego przywódcy pod zarzutem popełnienia zbrodni wojennych podczas inwazji na Ukrainę. Samolot Putina wylądował w stolicy Mongolii Ułan Bator 02.09.2024. Tam powitała go warta honorowa, obok której przeszedł po czerwonym dywanie. 03.09.2024 Putin przybył do centrum Ułan Bator na oficjalną ceremonię spotkania z prezydentem Mongolii Ukhnagiinem Churelsukhem. Następnie prowadzili negocjacje w wąskim gronie w jurcie nomadów w Pałacu Państwowym. W dalszym ciągu rozmowy odbyły się w rozszerzonym formacie z udziałem dyplomatów obu państw oraz przedstawicieli rządu Mongolii. Putin stwierdził, iż stosunki między obydwoma krajami „dynamicznie się rozwijają”, a z Churelsuchem rozmawiał o „najpilniejszych problemach międzynarodowych i regionalnych”. Nie sprecyzował jakich dokładnie. Wizyta została starannie zaplanowana a władze Mongolii zapewniły, iż nie zamierza aresztować prezydenta Federacji Rosyjskiej. Państwo to nie może sobie pozwolić na przeprowadzenie tego typu akcji, ze względu na trudne geopolityczne położenie między Rosją a Chińską Republiką Ludową oraz gospodarcze, ekonomiczne i surowcowe uzależnienie od Moskwy.

10.09.2024

Zmasowany atak ukraińskich dronów na zachodnią Rosję

Ukraina przeprowadziła największy atak dronów na stolicę Rosji od początku wojny na pełną skalę. Według rosyjskich władz, ponad 140 dronów wkroczyło na terytorium Rosji wczesnym rankiem 10 września, a obrona przeciwlotnicza podobno zestrzeliła co najmniej 20 w obwodzie moskiewskim. Najbardziej ucierpiało miasto Ramienskoje, przedmieścia Moskwy, gdzie ataki dronów uszkodziły trzy budynki mieszkalne, raniąc trzech mieszkańców i zabijając jednego. Atak nastąpił w momencie, kiedy rozważane jest na Zachodzie umożliwienie Ukrainie korzystania z zachodnich rakiet dalekiego zasięgu do ataku terytorium Rosji, w szczególności istotnych obiektów i instalacji wojskowych. Oprócz obwodu moskiewskiego drony pojawiły się również w obwodzie briańskim, blisko granicy z Ukrainą. Rosyjskie Ministerstwo Obrony poinformowało o przechwyceniu w tamtym regionie 72 dronów. Gubernator Aleksander Bogomaz opisał atak jako „ogromny”, ale stwierdził, iż nie ma ofiar ani szkód. Ministerstwo Obrony Narodowej Rosji w komunikacie podało, iż przechwycono 14 kolejnych dronów nad Kurskiem, 13 nad Tułą i 25 nad pięcioma innymi częściami kraju.

14.09.2024

Szczyt BRICS w Kazaniu

Wiceminister spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej Siergier Riabkow oświadczył, iż ponad 20 przywódców państw potwierdziło udział w szczycie BRICS, który odbędzie się w Kazaniu. 14 września przedstawicielka Ministerstwa Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej Maria Zacharowa oznajmiła, iż konferencja BRICS, która odbędzie się w Kazaniu w dniach 22–24 października, stanie się światową sensacją. W swoim przemówieniu Zacharowa zwróciła uwagę, iż do tej pory Federacja Rosyjska, jako przewodnicząca BRICS, zorganizowała już ponad 150 wydarzeń na różnych poziomach. Centralnym wydarzeniem będzie jednak szczyt w stolicy Republiki Tatarstanu . Ponadto wiceminister spraw zagranicznych Chińskiej Republiki Ludowej Chen Xiaodong powiedział, iż Chiny zamierzają promować skuteczną współpracę pomiędzy krajami BRICS w dziedzinie bezpieczeństwa. Dmitrij Pieskow przekazał również informację, iż istnieje możliwość przełożenia szczytu BRICS ze względu na możliwe ataki dronów ze strony ukraińskiej. Organizacja konferencji jest dla Rosji wydarzeniem priorytetowym, kooperacja przy pomocy platformy BRICS jest kluczowa, aby zbudować istotną przeciwwagę do zerwanych stosunków z Zachodem.

20.09.2024

Dziura budżetowa i inflacja

Dziura budżetowa Rosji ma wynieść na koniec roku 2%. Pomimo tego, iż nowa prognoza znacząco zwiększa poprzednie przewidywania (określone na poziomie 1,1%) to nie stanowi poważnego problemu dla Federacji Rosyjskiej. Brakującą sumę 4 miliardów rubli Ministerstwo Finansów może próbować uzupełniać pożyczkami zaciąganymi na rynku krajowym.

Jednakże, w tym samym czasie Bank Centralny Rosji podniósł stopę procentową do 19% w skali roku. W związku z tym pożyczki zaciągnięte przez państwo oznaczałyby konieczność przeznaczenia z budżetu jeszcze większej ilości środków w celu sfinansowania poważnych odsetek. Ożywiony popyt na rynku wewnętrznym, spowodowany głównie wydatkami na sektor zbrojeniowy podnosi cenę produktów w kraju.

Inflacja w Rosji ma osiągnąć na koniec bieżącego roku aż 8%. Działania wprowadzone przez Bank Centralny mogą zaostrzyć się w przyszłości. W październiku można spodziewać się kolejnego wzrostu stóp procentowych, tym razem do poziomu 20%. Wprowadzana polityka ma poskutkować załagodzeniem inflacji. Celem jest osiągnięcie jej wielkości na poziomie 5% rok do roku w grudniu 2025.

20.09.2024

Czy Rosjanie wiedzieli o planowanym ataku na Obwód Kurski?

Pod koniec miesiąca szerokim echem odbiła się publikacja artykułu na łamach brytyjskiego The Guardian. Strona ukraińska miała, podczas swojej ofensywy na Obwód Kurski, zdobyć dokumenty świadczące o tym, iż Rosjanie wiedzieli o szykowanej operacji. Ponadto uzyskane informacje wskazywały na wyjątkowo niskie morale w szeregach Rosjan.

Kreml miał uzyskać wiadomości o ukraińskich planach jeszcze pod koniec 2023 roku. Stoi to w sprzeczności z dotychczasową wiedzą o zachowaniu ścisłej tajemnicy przez Kijów, oraz szybkim tempie realizacji planu. Ponadto rewelacje dotyczące tak niskiego wśród Rosjan morale, iż dokonują oni makabrycznych samobójstw (np. poprzez strzał w brzuch), również wzbudza pytanie o ich autentyczność.

Sposób w jaki The Guardian uzyskał te dokumenty jeszcze bardziej podkopuje ich wiarygodność. Pochodzą od grupy specjalnej oddziałów Ukrainy, które zdobyły je już po zajęciu części Obwodu Kurskiego. Być może jest to część trwającej wojny informacyjnej. Gazeta podkreśla, iż jej przedstawiciele nie mieli możliwości sprawdzenia autentyczności dokumentów. Nie mniej, zredagowane wersje artykułu pojawiły się masowo w światowej prasie.

22.09 Brytyjczycy lobbują u Amerykanów za uderzeniami w głąb Rosji

We wrześniu odbyło się kilka spotkań najwyższych rangą urzędników Brytyjskich z prezydentem USA Joe Bidenem. Rozmowy dotyczyły głównie udzielenia zgody Ukraińcom na atakowanie celów w głębi Rosji dzięki przekazanych Kijowowi pocisków Storm Shadow. Sprawa dotyczy również pocisków Atacms. Sojusznicy nie są jednomyślni w udzieleniu zgody na użycie pełni możliwości takiego rodzaju broni przez Ukraińców.

Na szczególną uwagę stanowi stanowisko Niemieckie. Kanclerz. jako reprezentant najważniejszego państwa na Kontynencie, w stanowczych słowach sprzeciwił się wysyłaniu Niemieckich rakiet dalekiego zasięgu Taurus na Ukrainę. Olaf Scholz stwierdził – ,,Niemcy podjęły jasną decyzję co do tego, co zamierzają zrobić, a czego robić nie zamierzają. Ta decyzja nie ulegnie zmianie”

Przesuwanie Rosyjskich czerwonych linii może być tym trudniejsze, w kontekście niedawno zapowiedzianej aktualizacji doktryny nuklearnej Kremla. Mimo to Brytyjczycy lobbują dalej za sprawą Ukraińską i nie ustają w staraniach o udzielenie zezwolenia na atakowanie celów w głąb Rosji. Minister Brytyjskiego MSZ mówi, iż przyszedł czas na: ,,[silne] nerwy i odwagę”.

25.09.2024

Nowa doktryna Nuklearna

Na posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, a więc organu, który odpowiada za kształtowanie polityki nuklearnej Rosji, Putin zapowiedział aktualizację tejże doktryny. Polityka ustanowiona w roku 2020, na dwa lata przed inwazją na Ukrainę, wymaga jej dostosowania do nowych realiów. Szczególnie po ukraińskiej ofensywie na Obwód Kurski. Putin własnymi słowami, nakłania czytelników jego wystąpienia do skupienia szczególnej uwagi na dwóch głównych kwestiach, które obejmuje aktualizacja:

1. Prawo do nuklearnej odpowiedzi na agresję państwa nienuklearnego, wymierzoną przeciwko Rosji, o ile agresor jest wspomagany przez sojusznika posiadającego arsenał nuklearny.

2. Prawo do użycia własnego arsenału nuklearnego w przypadku uzyskania rzetelnej informacji na temat nadciągającej na terytorium rosyjskie fali pocisków konwencjonalnych.

Są to zupełnie nowe scenariusze, w ramach których Moskwa rezerwuje sobie prawo do użycia broni nuklearnej. Dotychczas Rosja rezerwowała sobie takie prawo jedynie w momencie w którym, ,,istnienie państwa Rosyjskiego jest zagrożone”. Z pewnością jest to zapowiedź obniżenia progu wejścia do konfliktu arsenału nuklearnego.

Nowe kwestie podnoszone przez Putina z jednej strony podkreślają narysowane już wcześniej czerwone linie – nieprzenoszenia wojny na terytorium Rosji. Z drugiej strony sprawia, iż należy sobie zadać pytanie, czy nuklearną protekcją objęte są również okupowane tereny wschodniej Ukrainy? Chodzi o Obwody Doniecki, Ługański, Zaporoski, Chersoński oraz Krym. Problematyczny jest także i okupowany Obwód Kurski. Kiedy pełny dokument zostanie już opublikowany, na stronie INE znajdzie się jego opracowanie.

30.09.2024

Rosja przeznaczy 40% całości wydatków na wojsko

W poniedziałek 30 września do Dumy został złożony projekt budżetu na rok 2025. Proponowana skala wydatków na zbrojenia jest największa od czasów interwencji ZSRR w Afganistanie, podczas której sowiety rozwijały również swoje zdolności nuklearne. Projekt zakłada wzrost wydatków na wojsko o 25% w porównaniu do roku 2024. Jego łączna kwota ma wynosić 447 miliardów dolarów i obejmować 32% całkowitych wydatków państwa rosyjskiego.

Nie jest to całość rosyjskich wydatków na sektor szeroko rozumianej obrony. o ile uwzględni się również budżet przeznaczony na obszar tzw. bezpieczeństwa narodowego (finansujący min. wywiad rosyjski) to łączne wydatki państwa wzrosną do poziomu 41%. Ta kwota równa się 8% PKB kraju.

Oprócz samego faktu olbrzymiej skali wydatków, przedstawione informacje są istotne z jeszcze jednego powodu. Zdecydowany wzrost funduszy przeznaczonych na wojsko stanowi odwrócenie dotychczasowego trendu. Zeszłoroczny plan finansowy na rok 2025 zakładał powolne obniżanie ilości wydawanych na zbrojenia pieniędzy. Ten nagły zwrot zwiastuje gotowość Kremla do prowadzenia dalszej, intensywnej wojny z Ukrainą i Zachodem. Na decyzje prawdopodobnie miały wpływ wydarzenia w Obwodzie Kurskim