Prezentujemy wybrane biogramy narodowców, którzy walczyli w Powstaniu Warszawskim.
Zdjęcie tytułowe: Żołnierze Zgrupowania „Chrobry II”
Zdzisław Stroiński ps. „Chmura” związał się z Obozem Narodowo Radykalnym już w czasie uczęszczania do liceum w Zamościu a w czasie okupacji działał w Konfederacji Narodu, mocno związany z redakcją czasopisma „Sztuka i Naród”. W czasie składania kwiatów pod pomnikiem Kopernika został złapany przez gestapo i przewieziony na pawiak ale został wypuszczony po miesiącu. W powstaniu pełnił funkcje dowódcy drużyny szturmowo wypadowej. Zginął razem z Tadeuszem Gajcym w wysadzonej kamienicy.
Spirydion Koiszewski ps. „Topór” był pułkownikiem kawalerii, w konspiracji od 1942 roku, oficer Narodowych Sił Zbrojnych, w 1944 został mianowany Komendantem Okręgu NSZ-AK nr 1 Warszawa-Miasto. W czasie powstania był najwyższym stopniem członkiem NSZ przebywającym na terenie stolicy. Walczył na terenie śródmieścia gdzie trafił do niemieckiej niewoli.
Wojciech Mencel ps. „Paweł Janowicz” był jednym z poetów pokolenia Kolumbów. Wykształcenie polonistyczne i wojskowe zdobył poprzez tajne komplety w czasie okupacji. W czasie Powstania Warszawskiego był członkiem patrolu megafonowego „Chwaty” oraz redaktorem nacjonalistycznego pisma „Sztuka i Naród”. Zginął z ręki niemieckiego snajpera.
Mieczysław Kurzyna ps. „Miecz” rozpoczął działalność konspiracyjną w 1939r w organizacji „Pobudka” a w 1942 objął kierownicze stanowisko w Młodzieży Konfederacji Narodu, był redaktorem takich czasopism jak „Młodzież Imperium” oraz „Iskra”. Po wybuchu powstania został dowódcą plutonu „Mieczyki” składającego się z młodych narodowców. Jego pluton walczył na Woli, Czerniakowie, Śródmieściu i Mokotowie. Po wojnie kontynuował działalność konspiracyjną jako redaktor czasopism patriotycznych.
Jan Podhorski w 1939r zgłosił się do wojska na ochotnika a po klęsce kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli jednak udało mu się uciec z więzienia i to dwa razy. Już na wolności działał w konspiracji najpierw w ramach ZHP a później Związku Jaszczurczego który potem scalił się w NSZ. W czasie powstania walczył w pułku NSZ im. Sikorskiego oraz batalionie „Miłosz”. Po klęsce powstania rozpoczął studia i zaangażował się w działalność antysowiecką w Młodzieży Wszechpolskiej. W czasie strajku studentów został złapany przez UB w wyniku czego został skazany na 7 lat więzienia. Po odbyciu wyroku zaangażował się w pracę spółdzielczą.
CZYTAJ TAKŻE: Wspomnienie o gen. Podhorskim
Wiesław Chrzanowski „Wiesław” po ukończeniu matury skierowany został skierowany do szkoły podchorążych, w związku z czym już rok później w 1939 walczył w stopniu kaprala podchorążego. Po ucieczce z sowieckiej niewoli powrócił do Warszawy gdzie rozpoczął działalność w Narodowej Organizacji Wojskowej oraz AK. W czasie Powstania Warszawskiego walczył w batalionach „Gustaw” oraz „Harnold”. Po klęsce powstania dostał się do niewoli i do ojczyzny powrócił dopiero w 1947 r. Po jego śmierci, w 2011 roku wydano album zawierający ponad 140 zdjęć z powstania jego autorstwa.
Stanisław Kasznica ukończył studia prawnicze na uniwersytecie poznańskim, w tym samym czasie działał w zarządzie Bratniej Pomocy oraz zdobył stopień porucznika rezerwy. Politycznie zaangażowany był w Obozie Wielkiej Polski oraz ONR-ABC. W czasie kampanii wrześniowej za swoją odwagę został odznaczony krzyżem Virtuti Militari. W czasie okupacji działał w Grupie Szańca, współzałożył Związek Jaszczurczy oraz kierował jego łącznością z NSZ. Walczył w Powstaniu Warszawskim na Ochocie skąd wyprowadził ludność cywilną. Po powstaniu został komendantem okręgu częstochowskiemu NSZ. Po wojnie został zamordowany przez komunistów.
Mirosław Ostromęcki – W czasach młodości zaangażowany był w działalność w Bratniej Pomocy oraz korporacji akademickiej Arkonia. Związany też był z ONRem ale ze względów osobistych nie mógł zostać jego oficjalnym członkiem. Po wybuchu Wojny wstąpił do Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy jako propagandzista, pracował nad wieloma czasopismami środowiska „Szańca” a po utworzenia NSZ w 42’ został szefem Biura Informacji w KG NSZ. W czasie powstania nieprzerwanie pracował w warszawskich drukarniach AK. Po wojnie prześladowany przez sowietów
Jerzy Hagmajer był działaczem Obozu Wielkiej Polski oraz ONRu przez co został zesłany do Berezy Kartuskiej przez władze sanacyjne. Po opuszczeniu więzienia ukończył studia medyczne co bardzo mu się przydało ponieważ gdy wybuchło powstanie pracował w szpitalu i walczył w ramach zgrupowania „Radosław”. Po zakończeniu wojny działał w konspiracji przeciw sowietom oraz został posłem na sejm PRL.
Tadeusz Gajcy ps. „Topornicki” jest najlepiej znany jako wybitny poeta czasów wojny. Jako członek ONR Falanga podczas wojny zaangażowany był w pracę konspiracyjną miedzy innymi jako redaktor miesięcznika „Sztuka i Naród”. Dołączył do Powstania Warszawskiego, ale zginął już 16 sierpnia.
Józef Warszawski ps. „Ojciec Paweł” był katolickim duchownym który stworzył narodową filozofię społeczną nazywaną „Uniwersalizmem” będącą ideologią Konfederacji Narodu. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim jako kapelan w zgrupowaniu „Radosława”. Po upadku powstania uratował ponad 120 osób uzyskując dla nich status jeńców wojennych. Po wojnie zaangażował się w pracę społeczną w tym pomoc w obozach jenieckich, redagowanie czasopism oraz był współzałożycielem „Zjednoczenia Polskiego” aż w 1950 wyjechał do Rzymu.
Wiesław Chrzanowski „Poraj” działalność konspiracyjną rozpoczął w Młodzieży Wielkiej Polski a w 1943 został współtwórcą konspiracyjnej Młodzieży Wszechpolskiej. Z zaborcą walczył w szeregach NOW która weszła w skład AK, w Powstaniu Warszawskim walczył w batalionie NOW-AK „Gustaw” a później w batalionie „Harnaś”. Po upadku powstania między innymi reaktywował pismo „Wszechpolak”. W czasie PRLu kilkukrotnie był więźniem politycznym, mimo to uzyskał stopień profesora nauk prawnych.
CZYTAJ TAKŻE: O „antysemitach”, którzy... ratowali Żydów
