Польша в первых рядах самых дешевых стран ЕС. Анализ данных Евростата о стоимости жизни на 2024 год

Najnowsze dane opublikowane przez Eurostat za 2024 rok przynoszą interesujący obraz pozycji Polski na tle Unii Europejskiej. Nasz kraj znalazł się w ścisłej czołówce państw z najniższymi poziomami cen konsumpcyjnych, plasując się na trzecim miejscu od końca. Zgodnie z analizą, ogólny poziom cen towarów i usług konsumpcyjnych w Polsce wynosi zaledwie 72% średniej unijnej. To wynik, który stawia nas w jednym szeregu z Rumunią i Bułgarią jako jedne z najbardziej przystępnych cenowo lokalizacji w całej Wspólnocie. Z drugiej strony skali znajdują się kraje skandynawskie i zachodnie, z Danią na czele, gdzie za ten sam koszyk produktów i usług trzeba zapłacić o 43% więcej niż przeciętnie w UE.

Ogólny poziom cen: Polska w kontraście do reszty Europy

Dane Eurostatu dotyczące wskaźników poziomu cen (Price Level Indices, PLI) są kluczowym narzędziem do porównywania kosztów życia w poszczególnych krajach członkowskich. Wskaźnik ten wyraża, ile kosztuje ten sam, standardowy koszyk towarów i usług w danym kraju w relacji do średniej dla całej Unii Europejskiej, która wynosi 100.

Zgodnie z raportem za 2024 rok, krajobraz cenowy w UE jest niezwykle zróżnicowany. Na szczycie listy najdroższych państw znalazły się:

1. Dania (wskaźnik na poziomie 143% średniej UE)
2. Irlandia (138%)
3. Luksemburg (133%)

Oznacza to, iż za te same produkty i usługi, za które statystyczny mieszkaniec UE płaci 100 euro, Duńczyk musi zapłacić 143 euro.

Na drugim biegunie cenowym znajdują się kraje Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie koszty życia są znacznie niższe. W tej grupie Polska zajmuje prominentne, trzecie miejsce od końca:

1. Bułgaria (wskaźnik na poziomie 60% średniej UE)
2. Rumunia (64%)
3. Polska (72%)

Wynik Polski na poziomie 72% oznacza, iż koszty utrzymania gospodarstwa domowego są u nas średnio o 28% niższe niż przeciętnie w Unii Europejskiej. Jest to informacja kluczowa zarówno z perspektywy mieszkańców, jak i dla oceny konkurencyjności polskiej gospodarki.

Analiza kategorii: Gdzie Polska jest najtańsza?

Raport Eurostatu pozwala również na głębszą analizę poszczególnych kategorii wydatków. To właśnie tutaj widać największe dysproporcje, często wynikające nie tylko z siły gospodarki, ale również z polityki fiskalnej danego państwa.

Największe różnice cenowe w całej Unii Europejskiej odnotowano w kategorii alkohol i wyroby tytoniowe. W najdroższej pod tym względem Irlandii ceny tych produktów osiągnęły zawrotny poziom 205% średniej unijnej. Wysoko na tej liście znalazły się również Finlandia (175%) i Francja (137%). Z kolei najtaniej było w Bułgarii, gdzie ceny stanowiły zaledwie 69% średniej UE. Polska, z wynikiem 83%, znalazła się w grupie państw o najniższych cenach w tej kategorii, obok Słowacji (również 83%). Jak tłumaczy sam Eurostat, tak ogromne wahania cen wynikają głównie z różnic w opodatkowaniu tych produktów, w tym wysokości stawek akcyzy, które w wielu krajach zachodnich są narzędziem polityki prozdrowotnej.

Drugą kategorią o największych rozbieżnościach cenowych są restauracje i hotele. Tutaj ponownie na czele znalazła się Dania (148%), a za nią Irlandia (129%) i Finlandia (127%). Najniższe poziomy cen odnotowano w Bułgarii (53%), Rumunii (69%) i na Węgrzech (72%). Choć Polska nie została wymieniona w tej ścisłej czołówce, jej ogólny niski wskaźnik cen sugeruje, iż usługi hotelarskie i gastronomiczne należą u nas do jednych z najtańszych w UE.

Trzecie miejsce pod względem zmienności cen zajęła odzież. Najwięcej za ubrania płacili mieszkańcy Danii (133%), Szwecji i Finlandii (po 120%). Najtaniej było natomiast w Bułgarii (79%) oraz na Węgrzech i w Rumunii (po 85%).

Komentarz eksperta: Co niskie ceny oznaczają dla gospodarki i obywateli?

Dane Eurostatu na pierwszy rzut oka malują optymistyczny obraz Polski jako kraju niezwykle przystępnego cenowo. Jest to niewątpliwie atut z perspektywy turystyki oraz dla zagranicznych inwestorów, którzy mogą liczyć na niższe koszty operacyjne. Jednak pełna interpretacja tych danych wymaga głębszego spojrzenia i uwzględnienia siły nabywczej polskiego społeczeństwa.

Niski poziom cen jest nierozerwalnie związany z wciąż niższymi, w porównaniu do państw zachodniej Europy, poziomami wynagrodzeń. Wskaźnik poziomu cen nie mówi nam, jak „łatwo” jest żyć w danym kraju, a jedynie porównuje nominalne ceny. Prawdziwym miernikiem zamożności społeczeństwa jest parytet siły nabywczej (PPS), który zestawia ceny z dochodami. Dla mieszkańca Danii, zarabiającego średnią duńską pensję, cena na poziomie 143% średniej UE może być mniej odczuwalna niż cena na poziomie 72% dla Polaka zarabiającego średnią krajową.

Mimo to, dane te jednoznacznie potwierdzają, iż Polska znajduje się w procesie konwergencji gospodarczej – stopniowego doganiania zamożniejszych państw Unii. Niższe ceny są charakterystyczne dla gospodarek na tym etapie rozwoju. W miarę wzrostu płac, inwestycji i produktywności, należy spodziewać się, iż poziom cen w Polsce będzie stopniowo zbliżał się do średniej unijnej. Jest to naturalny i pożądany proces, świadczący o bogaceniu się społeczeństwa. Obecne dane stanowią cenny punkt odniesienia, pokazując zarówno dotychczasowe osiągnięcia, jak i dystans, który wciąż dzieli nas od gospodarczego jądra Unii Europejskiej.