15 stycznia Władimir Putin zorganizował posiedzenie komitetu ds. organizacji obchodów 80. rocznicy zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej. Zwrócił się do szefów regionów i organizacji publicznych, aby „potraktowali nadchodzące wydarzenia zgodnie ze swoim sumieniem”.
— Formalizm czy wyścig na liczby jest absolutnie nie do przyjęcia. Pamięć to przede wszystkim konkretne czyny — podkreślił Putin, nie precyzując, co ma dokładnie na myśli.
Na tym samym spotkaniu minister obrony Andriej Biełousow powiedział, iż parady zwycięstwa organizowane w ramach obchodów odbędą się w Moskwie, a także w innych miastach, w których znajdują się siedziby okręgów wojskowych, flot, armii generalnych i Flotylli Kaspijskiej, takich jak Nowosybirsk, Chabarowsk i Astrachań.
W paradach wezmą udział m.in. uczestnicy wojny w Ukrainie. W 2024 r. po raz pierwszy uroczyście przemaszerowali oni przez Plac Czerwony. W 2025 r., w roku rocznicy wybuchu II wojny światowej, władze postanowiły oddać im specjalne honory.
— Aby uwiecznić pamięć o bohatersko poległych uczestnikach wojny rosyjsko-ukraińskiej, będziemy kontynuować prace nad wpisaniem ich na zawsze na listy jednostek wojskowych, nadając ich imiona młodszym jednostkom wojskowym, szkołom i ulicom, instalując tablice pamiątkowe w Alei Bohaterów — powiedział Biełousow w końcowej części swojego przemówienia.
Ponadto prezes Rosyjskiej Akademii Nauk Giennadij Krasnikow i szef rady generalnej Jednej Rosji Władimir Jakuszew zasugerowali, aby 23 miasta (takie jak m.in. Kurgan, Kowrow i Salechard) otrzymały tytuł „miasta męstwa pracy”. A Anna Cywilowa, siostrzenica Putina i rosyjska wiceminister obrony, kontynuując temat wojny między Rosją a Ukrainą, zaproponowała, by rocznicę uczcić „ogólnorosyjską grą” o nazwie „Rodzinna błyskawica”, w której weterani „specjalnej operacji wojskowej” odgrywaliby rolę mentorów drużyn.
„Nowa II wojna światowa”
Spotkanie komitetu organizacyjnego nie oznacza, iż rozpoczęły się już zakrojone na szeroką skalę przygotowania do konkretnych wydarzeń z okazji rocznicy zwycięstwa — powiedziało Meduzie dwóch rozmówców zbliżonych do administracji prezydenckiej, dwóch urzędników regionalnych i pracownik administracji jednego z anektowanych regionów Ukrainy. Analityk polityczny, który również współpracuje z administracją prezydencką, twierdzi, iż możliwe jest przygotowanie wydarzeń rocznicowych na 9 maja „w ciągu kilku tygodni”:
— Nie trzeba wymyślać niczego nowego — defilad, Nieśmiertelnych Pułków , miejsc, gdzie można je zorganizować, spotkań z weteranami, konkursów dla dzieci, wystaw w muzeach. To, jak dokładnie nazwać wystawę czy konkurs, to sprawa drugorzędna. Schemat jest wypracowany od dziesięcioleci — mówi jeden z rozmówców.
Dodaje, iż w przemówieniach urzędników i posłów różnych szczebli, w spotach telewizyjnych, w artykułach na portalach internetowych i w gazetach „wskazane jest wspominanie o SWO ”, a także „rysowanie paraleli” między współczesną wojną a Wielką Wojną Ojczyźnianą.
— Specjalna operacja wojskowa to nowa II wojna światowa, tak właśnie widzi to prezydent i jego otoczenie — mówi anonimowo jeden z regionalnych urzędników.
Inny dodaje, iż władze nie muszą porównywać obu wojen, by przekonać Rosjan do pójścia na front. — Kiedyś używano tego w reklamach. Teraz nacisk kładzie się na wynagrodzenia, — mówi.
Ciągłość narracji
Urzędnik pracujący w jednym z anektowanych regionów Ukrainy mówi, iż Kreml chciałaby „stworzyć symbiozę między specjalną operacją wojskową a II wojną światową”. — To dla niego element ciągłości: różne pokolenia walczące z faszyzmem — mówi.
To samo źródło Meduzy twierdzi, iż Kreml nie wydał jeszcze jasnych instrukcji dotyczących przygotowań do obchodów, a jedynie zalecenia. Meduza ma listę z tymi zaleceniami: obejmuje ona tylko tradycyjne wydarzenia — takie jak Nieśmiertelny Pułk, wystawy i koncerty. Według dwóch regionalnych urzędników Kreml „czeka na sugestie” od nich i ich kolegów: regiony powinny przedstawić pomysły na to, jak uczcić rocznicę i jak powinny ją relacjonować lokalne media. Podobnie było w przypadku pandemii COVID-19.
Władimir Putin spoglądający na flagę z portretami radzieckich przywódców Włodzimierza Lenina i Józefa Stalina w Iwanowie, 6 marca 2020 r.
— Oczywiste jest, iż trzeba będzie mówić o zwycięstwie w specjalnej operacji wojskowej. Najważniejsze pytanie brzmi: czy będą do tego czasu porozumienia pokojowe lub o zawieszeniu broni? jeżeli tak, wtedy, jak sądzę, jako zwycięstwo będziemy przedstawiać wyzwolenie Donbasu — mówi jeden z urzędników odpowiedzialnych za politykę wewnętrzną w regionach.
Nie jest do końca jasne, ile Moskwa jest gotowa wydać na 80. rocznicę zwycięstwa. Według pracowników administracji regionalnej i urzędnika pracującego w anektowanym regionie Ukrainy w budżetach regionalnych nie ma pieniędzy na zorganizowanie obchodów na dużą skalę. — Wszystko będzie skromne jak na taką rocznicę — mówi źródło Meduzy w rządzie jednego z rosyjskich regionów, które jest zaznajomione z planami obchodów w sąsiednich regionach.
„Ktoś wielki z USA”
Być może najbardziej konkretnym dokumentem, który jest już nie tylko w rękach urzędników, ale także w domenie publicznej, jest opracowanie brandowe. Urzędnicy państwowi i stratedzy polityczni, do których jest ono skierowane, w rozmowie z Meduzą krytykują jednak ten dokument. Uważają, iż jeżeli wydarzenia będą organizowane zgodnie z tymi zaleceniami, okażą się nie 80. rocznicą zwycięstwa w najbrutalniejszej wojnie w historii, ale lokalnym świętem w jakimś biednym regionie lub choćby gminie.
Władze regionalne muszą jednak przygotować się do rocznicy zgodnie z harmonogramem zakreślonym w tym dokumencie. Dlatego też w niektórych miastach zaczęły już pojawiać się billboardy (widnieje na nich rzeźba ojczyzny, a także hasła „Dumni ze zwycięstwa”, „Dziękujemy za zwycięstwo!” i „Zwycięstwo będzie nasze!”). 1 kwietnia pojawią się specjalne oznakowania na transporcie publicznym. W innym podręczniku (również zdobytym przez dziennikarzy Meduzy) urzędnicy regionalni są zapoznawani z inicjatywami, w które zaangażowana jest rosyjska wyszukiwarka Yandex.
Użytkownicy Yandex Navigator mogą w specjalnej aplikacji usłyszeć głos radzieckiego prezentera radiowego Jurija Lewitana i usłyszeć rzucane przez niego hasła: „Podróż została zwycięsko zakończona!”, „Trasa została zmieniona! Nasza sprawa jest słuszna! Zwycięstwo będzie nasze!” (prawdopodobnie zostały one stworzone przy pomocy sztucznej inteligencji). Ponadto w Yandex Music pojawi się playlista piosenek wojennych z tamtej epoki w wykonaniu współczesnych artystów (których — rekomendacje nie precyzują), a w sklepach internetowych będzie można kupić towary zaprojektowane przez rosyjskich projektantów specjalnie na rocznicę. Nie pozostało jasne, jakie to będą towary i kim są ich autorzy.
Dla najwyższego kierownictwa kraju to jednak kwestia drugorzędna. Najważniejsza jest parada w Moskwie i to, którzy z zagranicznych gości są gotowi w niej uczestniczyć. Rozmówca zbliżony do administracji prezydenckiej twierdzi, iż będzie to „zwykły zestaw zaprzyjaźnionych , być może ktoś z Europy i ktoś »wielki« ze Stanów Zjednoczonych”.
— Udział samego Trumpa jest mało realny, ale mogą go zaprosić. Parada może być takim szczytem BRICS 2.0, ma pokazać, iż nie ma poważnej izolacji — jeżeli rzeczywiście to pokaże. Na pewno władze będą próbować — mówi jeden z rozmówców.
