Новая депозитная система в Польше: что изменится с 1 октября 2025 года?

Zdjęcie: Nowy system kaucyjny w Polsce: co zmienia się od 1 października 2025 roku?

Od 1 października 2025 roku, Polacy będą mogli korzystać z nowego systemu kaucyjnego, który zyskał ostateczny kształt po podpisaniu nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi przez prezydenta Andrzeja Dudę. Nowe przepisy mają na celu uszczelnienie systemu, zwiększenie efektywności i transparentności obiegu kaucji, a także dostosowanie polskiego prawa do europejskich standardów.

Co się zmienia?

W ramach nowych przepisów, każda gmina w Polsce będzie musiała posiadać co najmniej jeden stacjonarny punkt odbioru opakowań. Większe sklepy o powierzchni powyżej 200 m² będą zobowiązane do przyjmowania pustych opakowań i zwracania kaucji, natomiast mniejsze sklepy również będą pobierały kaucję, jednak ich udział w systemie odbioru opakowań pozostanie dobrowolny.

Zamknięty system obiegu kaucji

Kluczowym elementem zmian jest stworzenie zamkniętego systemu obiegu kaucji, który zapewni monitorowanie przepływów finansowych, eliminację nadużyć oraz efektywniejsze zarządzanie środkami. Nowela gwarantuje także, iż sklepy otrzymają zwrot kaucji faktycznie wypłaconej konsumentom przez operatorów systemu.

Opakowania objęte systemem

System kaucyjny będzie obejmował trzy rodzaje opakowań: plastikowe butelki do 3 litrów, metalowe puszki do 1 litra oraz, od stycznia 2026 roku, szklane butelki wielorazowego użytku o pojemności do 1,5 litra. Opakowania po mleku i produktach mlecznych zostały wyłączone z systemu.

Kaucja i jej zwrot

Kaucja będzie naliczana przy wprowadzaniu napoju na rynek, a jej zwrot dla konsumentów będzie możliwy bez konieczności okazania paragonu. Nieodebrane kaucje zostaną przeznaczone na finansowanie systemu, co ma zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć recykling oraz ponowne wykorzystanie surowców.

Cele systemu kaucyjnego

Nowe przepisy mają na celu zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych, zwiększenie poziomu recyklingu i dostosowanie polskiego prawa do europejskich standardów. Według danych GUS, w 2020 roku Polska wyprodukowała ponad 1,5 miliona ton odpadów opakowaniowych, z których tylko ok. 30% zostało poddane recyklingowi. Nowy system kaucyjny ma pomóc w zwiększeniu tej wartości.

Kontrowersje wokół nowych przepisów

Choć nowelizacja zamyka kilkuletnie prace nad ustawą, nie obyło się bez kontrowersji. Część interesariuszy wskazywała na niedociągnięcia i brak kluczowych regulacji, które mają zostać uzupełnione w kolejnych etapach wdrażania systemu. Mimo to, nowe przepisy mają szansę przynieść korzyści dla środowiska i gospodarki.

Polska idzie w stronę zero waste

Wprowadzenie nowego systemu kaucyjnego to kolejny krok Polski w stronę realizacji celów zero waste. Zgodnie z danymi Komisji Europejskiej, do 2030 roku UE ma zmniejszyć ilość odpadów o 65%, a do 2050 roku osiągnąć neutralność klimatyczną. Nowy system kaucyjny ma pomóc Polsce w realizacji tych celów i dostosowaniu się do europejskich standardów.