Ile wynosiło PKB Polski, gdyby nie odejmować konsumpcji pośredniej?
W oficjalnych rachunkach ESA 2010 - PKB=Produkcja globalna (Output) minus Zużycie pośrednie podatki netto od produktów.
Jeśli „nie odejmujemy konsumpcji pośredniej”, zostaje sam Output + podatki – w praktyce to pojęcie bardzo zbliżone do anglosaskiego Gross Output (GO).
Ile to wynosi dziś?
Ile to wynosi dziś (ceny bieżące, mln PLN)? Produkcja globalna z 2024 to w uśrednieniu 7 356 414 000 000, podatki to 404 122 000 000, czyli 7 760 536 000 000 zł. (tablice 1–2 „Rachunek produktów” i „Produkcja globalna” GUS Rachunki kwartalne PKB 2020-2024). Dane za 2024 r. są wstępne, ogłaszane w kwietniu 2025. Output + podatki (nie odejmujemy IC) to 213% PKB.
Oznacza to, iż średnio 53 gr z każdego złotego produkcji idzie na zużycie pośrednie, a 47 gr tworzy wartość dodaną.
W dolarach międzynarodowych (PPP):
Partytet siły nabywczej 2024 (Bank Światowy): 1 Int $ ≈ 2,10 PLN.
7 760 mld PLN ÷ 2,10 ≈ 3,7 bln Int $.
Co nam mówi ten wskaźnik?
Jest bardziej „napompowany” niż PKB, bo zlicza cały obrót między firmami (np. stal → części → samochód).
- Lepiej pokazuje wielkość sektora produkcyjnego i logistycznego – dlatego używa go OECD przy analizach szoków podażowych.
- Nie nadaje się do porównań zadłużenia czy poziomu życia
- Nie nadaje się do porównań zadłużenia czy poziomu życia (zawiera wielokrotne liczenie tych samych półproduktów).
- Jest bardziej większy niż PKB, bo zlicza cały obrót między firmami (np. stal → części → samochód).
Gdyby przy definicji PKB nie odejmować zużycia pośredniego, polska gospodarka w 2024 r. waży ok. 7,8 bln PLN (3,7 bln International $) – ponad dwukrotnie więcej niż klasycznie liczony produkt krajowy brutto.
Jak bardzo by się to jeszcze zwiększyło jeżeli doliczyć by szarą strefę i pracę nieodpłatną?
- Substrat z poprzedniej analizy – produkcja globalna + podatki (bez odejmowania zużycia pośredniego)
- Doliczyć część szarej strefy, której GUS nie imputuje. Bank Światowy, EY & IMF pokazują, iż cała szara strefa to ok. 17 % PKB; GUS już imputuje ~11 % → „brakujące” ~6 % PKB = 0,06 × 3 640 ≈ 220; w produkcji globalnej trzeba dodać też brakujące w niej zużycie pośrednie - +80 mld.
- Doliczyć wartość pracy nieodpłatnej w gospodarstwach domowych. Eurostat time-use survey 2020 daje wartość ekwiwalentną ≈ 26 % PKB dla PL; 0,26 × 3 640 ≈ 950 mld zł (tu wartość dodana ≈ output – zużycie pośrednie marginalne).
- 4. Suma (brutto + nieobserwowane + praca domowa) ≈ 9 bln zł.
W dolarach międzynarodowych (PPP):
PPP 2024 = 2,10 PLN ⇢ ≈ 4,3 bln Int $
Dlaczego + 300 mld, a nie całe 17 % PKB dla szarej strefy?
- GUS już imputuje większość ukrytej działalności legalnej (prace „na rękę”) oraz część nielegalnej (papierosy, alkohol, prostytucja).
- Zewnętrzne modele (Schneider, Medina) dają ~17 % PKB łącznie; w polskich tablicach ESA widzimy, iż do oficjalnego PKB doklejono ok. 11 %. Brakuje więc ~6 % PKB → + 220 mld zł wartości dodanej + proporcjonalnie 80 mld zł zużycia pośredniego.
Dlaczego ~26 % PKB dla pracy nieodpłatnej?
- Średnia UE-27 z badania Eurostat TUS2019 = 23 % PKB.
- Polska ma nadprzeciętną liczbę godzin nieodpłatnej opieki i gotowania (ok. 3 h 40 min dziennie/os.) – przeliczone stawką pomocniczą „średnia płaca usług domowych” daje 0,25–0,27 PKB.
- W produkcji globalnej prawie brak jest zużycia pośredniego (mąka, prąd wliczone w konsumpcję) – więc dodajemy głównie wartość dodaną.
- Jak czytać liczbę 9 bln zł (≈ 4,3 bln Int $)?
Jak czytać liczbę 9 bln zł (≈ 4,3 bln Int $)?
- To ponad 2,5-krotność klasycznie liczonego PKB (3,64 bln zł) i ok. 410 % PKB w dolarach międzynarodowych.
- Wciąż nie jest to netto (aktywa-pasywa) – raczej „całkowita produkcja rynkowa + nierynkowa”, czyli absolutny górny pułap „rozmiaru gospodarki”, gdyby wliczyć każdą godzinę pracy i każdy wymieniony półprodukt.
- Niewygodne do stosowania w polityce podatkowej: dług publiczny spadłby do 24%, ale… nikt na świecie nie płaci podatków od domowego pieczenia chleba.
