W ostatnich tygodniach pojawiły się liczne spekulacje na temat powrotu do obowiązkowej służby wojskowej: Bundeswehrze brakuje personelu, a zawód wojskowego nie jest zbyt popularny wśród młodych ludzi. Zwłaszcza partie konserwatywne CDU i CSU wzywały do stopniowego powrotu do obowiązkowej służby wojskowej podczas kampanii wyborczej. Wiele innych państw europejskich już dawno przywróciło obowiązek służby w armii.
Przeciwni obowiązkowej służbie są jednak socjaldemokraci, którzy opowiadają się za służbą ochotniczą. Przede wszystkim pełniący obowiązki ministra obrony Boris Pistorius, który prawdopodobnie zachowa swoje stanowisko w nowym rządzie federalnym złożonym z CDU/CSU i SPD. Tak więc przyszły kanclerz, lider CDU Friedrich Merz, ogłosił podczas prezentacji umowy koalicyjnej, iż "początkowo wzmocnimy służbę wojskową w Niemczech na zasadzie dobrowolności, zgodnie z modelem szwedzkim".
Obowiązkowy kwestionariusz
Na podstawie modelu, który jest z powodzeniem praktykowany w Szwecji, wszyscy 18-latkowie danego rocznika otrzymują kwestionariusz. Odpowiedzi na pytania, na przykład dotyczące sprawności fizycznej i gotowości do służby wojskowej, są obowiązkowe dla mężczyzn i dobrowolne dla kobiet. Odpowiedzi zadecydują o tym, kto dostanie zaproszenie na rozmowę z komisją poborową. Jak wyjaśnił tę propozycję Botris Pistorius w zeszłym roku: "Do służby wojskowej powinni zostać wybrani ci, którzy są najzdolniejsi, najbardziej odpowiedni i najbardziej zmotywowani".
Głównym celem jest przywrócenie "rejestru poborowych", z którego zrezygnowano wraz z zakończeniem obowiązkowej służby wojskowej w 2011 roku. Rejestr poborowych gromadzi informacje o wszystkich obywatelach kwalifikujących się do służby wojskowej. Obejmuje to dane dotyczące wieku, umiejętności i doświadczenia wojskowego. W przypadku konieczności obrony państwo nie wiedziałoby obecnie, kto może zostać powołany do wojska, narzeka szef resortu obrony.
Służba wojskowa ma stać się bardziej atrakcyjna. Jak głosi umowa koalicyjna przyszłego rządu: "Docenienie poprzez wymagającą służbę, w połączeniu z możliwościami podnoszenia kwalifikacji, trwale zwiększy gotowość do służby wojskowej".
Pistorius już w zeszłym roku próbował wprowadzić taki model służby wojskowej. Przeszkodził w tym spór w rządzie koalicyjnym. 6 listopada, kiedy jego projekt został zatwierdzony przez rząd SPD, FDP i Zielonych, ten rozpadł się i projekt ustawy nigdy nie trafił do Bundestagu.
Obowiązkowa służba wojskowa przez dziesięciolecia
Obowiązująca od 1957 roku obowiązkowa służba wojskowa trafiła w 2011 roku na śmietnik niemieckiej historii. Zniesiono ją, bo nie odpowiadała duchowi czasów. Od zakończenia zimnej wojny Bundeswehra, która liczyła prawie pół miliona żołnierzy, znacznie się skurczyła. Zamiast skupiać się na obronie narodowej, skoncentrowała się na misjach zagranicznych. Nie potrzebowała już rzeszy osiemnastolatków, których wcielano do wojska na sześć miesięcy, bo ostatecznie służba wojskowa trwała tak krótko.
Poza tym Bundeswehra była w stanie przyjąć tylko niewielką część młodych mężczyzn z każdego rocznika. W praktyce oznaczało to, iż podczas gdy niektórzy młodzi mężczyźni mogli rozpocząć kształcenie zawodowe lub studia, inni musieli zaciągnąć się do Bundeswehry. Z prawnego punktu widzenia było to problematyczne nierówne traktowanie.
Obecnie sytuacja w zakresie bezpieczeństwa uległa zasadniczej zmianie. Wojna Rosji przeciwko Ukrainie, hybrydowe ataki na członków NATO i odwracanie się rządu USA od Europy – wszystko to doprowadziło do przekonania, iż Niemcy muszą poprawić własną sytuację militarną. Dzięki większej ilości broni dla Bundeswehry, na którą przyszły rząd federalny będzie miał do dyspozycji dużo środków finansowych. Ale także dzięki większej liczbie personelu. Liczba aktywnych żołnierzy od pewnego czasu stoi w miejscu. w tej chwili wynosi 182 000 żołnierzy.
Brakuje między innymi pilotów, specjalistów IT i inżynierów elektryków. Bundeswehra oferuje szeroki zakres programów szkoleniowych, bezpłatne przejazdy koleją w mundurze i bezpłatną opiekę medyczną. Mimo to tylko nieliczni młodzi ludzie myślą o Bundeswehrze jako pracodawcy. Na niemieckim rynku pracy, który już teraz cierpi na niedobór wykwalifikowanych pracowników, istnieje zbyt wiele alternatyw. Partie koalicyjne CDU/CSU i SPD mają teraz nadzieję, iż więcej kandydatów zainteresuje się Bundeswehrą, jeżeli będą musieli zmierzyć się dzięki kwestionariusza z kwestią obrony narodowej.
Możliwości infrastrukturalne Bundeswehry
Istnieje również praktyczny powód, dla którego przyszły niemiecki rząd przez cały czas preferuje dobrowolną służbę wojskową. Bundeswehra nie byłaby w stanie przyjąć wszystkich młodych poborowych danego rocznika. w tej chwili brakuje infrastruktury, która była dostępna jeszcze do 2011 roku, zwłaszcza zakwaterowania i instruktorów.
Obecnie dla ochotniczej służby wojskowej dostępnych jest maksymalnie 15 000 miejsc, z czego tylko dobre 10 000 jest obsadzonych. 5 000 więcej ochotników mogłoby zatem zostać przyjętych natychmiast i bez wysiłku, podkreśla generał Carsten Breuer. Jak dodał: "Potrzebujemy możliwości rozwoju".
Jednak w przypadku przyjęcia większej liczby poborowych za jednym zamachem, mogłaby ucierpieć gotowość operacyjna Bundeswehry. Dowódca wojsk pancernych nie mógłby jednocześnie szkolić poborowych i "utrzymywać gotowości operacyjnej do walki na wschodniej flance NATO" – wyjaśnił Breuer podczas dyskusji w Niemieckiej Radzie Stosunków Zagranicznych (DGAP).
Możliwe przywrócenie obowiązkowej służby wojskowej
Jeśli nowa służba wojskowa, która zgodnie z umową koalicyjną opiera się "początkowo na służbie ochotniczej", nie okaże się sukcesem, nowy rząd federalny może z łatwością powrócić do obowiązkowej służby wojskowej. Została ona jedynie prawnie dezaktywowana w 2011 roku, ale nie została usunięta z Ustawy Zasadniczej. Jednakże dotyczy ona wyłącznie mężczyzn. jeżeli kobiety również miałyby być zobowiązane do służby, Ustawa Zasadnicza musiałaby zostać odpowiednio zmieniona. Byłoby to możliwe tylko większością dwóch trzecich głosów w Bundestagu.
