W dniach 7-9 czerwca 2024 r. na Węgrzech i w pozostałych państwach członkowskich Unii Europejskiej odbyły się wybory do Parlamentu Europejskiego. To, iż na Węgrzech wygra koalicyjna partia konserwatywnego Fideszu i chadeckiej partii KDNP było do przewidzenia. Jednakże nikt nie spodziewał się takiego spadku w poparciu w porównaniu z poprzednimi wyborami.
Fidesz i KDNP rządzą Węgrami od 2010 r. i od tego czasu stanowią większość w parlamencie narodowym. W ostatnich wyborach parlamentarnych koalicja objęła 135 ze 199 miejsc do obsadzenia, co daje Orbánowi większość potrzebną do forsowania reform konstytucyjnych [1]. W tegorocznych wyborach do PE teoretycznie również wygrała koalicja, ponieważ zdobyła 44,8 proc. głosów, co daje jej 11 z 21 mandatów. W praktyce jednak jest to sromotna klęska Orbána. Na drugim miejscu, z wynikiem prawie 30 proc. głosów i 7 mandatami znalazła się nowa na węgierskiej scenie politycznej partia TISZA, na której czele stoi Péter Magyar. Koalicja DK-MSZP-Dialog zdobyła natomiast 8 proc. głosów i 2 mandaty, a ostatni mandat przypadł Nacjonalistycznemu Ruchu Nasza Ojczyzna [2].
Péter Magyar, obecny rywal Fideszu, jest byłym urzędnikiem partii i byłym mężem węgierskiej minister sprawiedliwości Judit Varga. w tej chwili głośno krytykuje rząd i walczy z systemem władzy. Zdecydował się na to po tym, jak prezydent Węgier Katalin Novák, poddała się do dymisji po ułaskawieniu mężczyzny skazanego za pomoc w tuszowaniu sprawy o wykorzystywanie seksualne w domu dziecka [3].
Lider partii TISZA jest nadzieją dla Węgrów i zapowiedzią nowej ery w węgierskiej polityce. Zdaje sobie z tego sprawę również i Orban, który w wywiadzie telewizyjnym przyznał, iż ,,wybory były trudne, ponieważ musieli pokonać zarówno starą, jak i nową opozycję”. Zdaniem premiera w wyborach zwyciężyli zwolennicy pokoju, a z wyników jasno wynika, iż węgierska opinia publiczna, być może choćby i znaczna część lewicy, poparła jego rząd w wysiłkach na rzecz wyjścia Węgier z wojny [4]. Zdaniem Magyara natomiast wyniki wyborów są ,,Waterloo władzy Orbana i początkiem jej końca” [5].
Zadziwiający jest wynik partii TISZA, ponieważ Magyar miał kilka miesięcy nie tylko na przeprowadzenie kampanii, ale również jej przygotowanie. W tym czasie zorganizował ,,Marsz pokoju” – jedną z największych od lat demonstracji przeciwko obozowi władzy. Pojawiły się na niej wszystkie pokolenia – od młodych uczniów i studentów, przez rodziny z dziećmi, po emerytów. Dziesiątki tysięcy uczestników dało wyraz swojemu niezadowoleniu z obecnej polityki rządu maszerując wspólnie przez ulice Budapesztu. Magyar, który na tej właśnie demonstracji przedstawił zamiar utworzenia partii, która wystartuje do PE, słowa więcej niż dotrzymał [6].
Przed wyborami przeprowadzono pierwszą od 18 lat debatę polityczną w telewizji publicznej. Ostatnie takie wydarzenie miało miejsce w 2006 roku. W emitowanej na kanale MTVA debacie wzięli udział kandydaci do PE z 11 różnych partii, a w tym Peter Magyar. To na skutek jego gróźb zdecydowano się przeprowadzić debatę. Ostrzegał, iż zorganizuje protesty pod siedzibą telewizji, o ile się ona nie odbędzie. Mimo powszechnego przekonania wśród oglądających, iż debata była niesprawiedliwa i nie odbyła się w takiej formule, jakiej oczekiwano, jest nadzieją na nową rzeczywistość, w której w telewizji publicznej można usłyszeć krytykę skierowaną w rząd [7].
Wnioski
Największymi przegranymi tych wyborów są ugrupowanie istniejące na węgierskiej scenie politycznej długo dłużej niż TISZA. Obecne partie opozycyjne DK-MSZP-Dialog oraz Nacjonalistyczny Ruch Nasza Ojczyzna łącznie zdobyły jedynie 3 mandaty, co na pewno poskutkuje przetasowaniami wewnątrzpartyjnymi i nowym podejściem do prowadzenia polityki wobec rywali [8].
Wyniki wyborów świadczą o rosnącym niezadowoleniu Węgrów z polityki Orbána. Fidesz stracił 2 miejsca w PE oraz 8 punktów procentowych w poparciu na rzecz partii obecnej na scenie politycznej od kilku miesięcy.
Prognoza
Wyniki wyborów do PE na Węgrzech rozpoczynają nowy początek w polityce tego kraju. Magyar na pewno nie zwolni w swoich staraniach o zdominowanie Fideszu. Będzie miał do tego okazję w najbliższych wyborach parlamentarnych, które odbędą się jesienią 2026 r. Wtedy tak naprawdę przekonamy się co czują Węgrzy i czy są gotowi na zmianę. o ile TISZA w wyborach do parlamentu narodowego uzyska tak wysoki wynik, jak w tych, to Orbán może stracić większość konstytucyjną i będzie musiał zacząć liczyć się z opozycją.
Bibliografia:
[1] Walker N., Hungary: 2022 general election, https://commonslibrary.parliament.uk/research-briefings/cbp-9519/, [dostęp: 12.06.2024].
[2] https://www.results.elections.europa.eu/pl/wyniki-krajowe/wegry/2024-2029/ [dostęp: 12.06.2024].
[3] Hungary’s Viktor Orbán stumbles in EU election, Politico, https://www.politico.eu/article/eu-european-election-results-2024-hungary-viktor-orban-fidesz-party-peter-magyar-tisza-party/ [dostęp: 12.06.2024].
[4] Orbán Viktor: A béke- és háborúpárti küzdelemben 1-0-ra mi vezetünk Európában, Hirado, https://hirado.hu/belfold/cikk/2024/06/11/orban-viktor-a-beke-es-haboruparti-kuzdelemben-1-0-ra-mi-vezetunk-europaban [dostęp: 12.06.2024].
[5] Hungary’s Peter Magyar, Orban-disciple-turned-fierce-rival, France 24, https://www.france24.com/en/europe/20240612-hungary-peter-magyar-orban-disciple-turned-serious-rival [dostep: 17.06.2024].
[6] Nowy pretendent do Viktora Orbána prowadzi ogromną demonstrację w Budapeszcie, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2024/apr/06/protest-march-budapest-hungary-peter-magyar-viktor-orban-government[dostęp: 14.06.2024].
[7] Węgry: Pierwsza debata wyborcza od 20 lat, Euractiv, https://www.euractiv.pl/section/eurowybory/news/wegry-pierwsza-debata-wyborcza-od-20-lat/ [dostęp: 14.06.2024]
[8] Wybory na Węgrzech: zwycięstwo Fideszu przyćmione sukcesem nowej opozycji, Ośrodek Studiów Wschodnich, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2024-06-13/wybory-na-wegrzech-zwyciestwo-fideszu-przycmione-sukcesem-nowej [dostęp: 14.06.2024].
Photo: Canva
![Кто такой Доминик Тарчинский - кандидат в кандидаты - Томаш Пёнтек #InvestigationTruth [REPEAT].](https://i.ytimg.com/vi/CUPUhjpmrCo/hqdefault.jpg)
