Кампания в США: два «октябрьских сюрприза» в июле

ine.org.pl 1 месяц назад

Zdjęcie: Chińska polityka energetyczna (43)

Współpraca: Małgorzata Czarnik, Paweł Gawryluk

Analiza w skrócie:

– najważniejszym wydarzeniem ostatnich 10 dni była rezygnacja Joe Bidena z ubiegania się o kolejną kadencję oraz faktyczne przejęcie roli nominata in spe Partii Demokratycznej przez wiceprezydent Kamalę Harris;

– Harris dysponuje już: poparciem Joe Bidena oraz kluczowych polityków swojej partii, deklaracjami od wystarczającej do uzyskania formalnej nominacji liczby delegatów na konwencję partyjną w Chicago (19-22 sierpnia) oraz pokaźnymi funduszami na prowadzenie kampanii;

– Biden zrezygnował pod ogromną presją ze strony swojego środowiska politycznego, w tym kluczowych polityków Partii Demokratycznej oraz darczyńców; zmiana kandydata demokratów wymusza redefinicję kampanii obu głównych obozów politycznych;

– zastąpienie Bidena Kamalą Harris spowodowało zakończenie momentum Donalda Trumpa i jego obozu politycznego, który trwał począwszy od debaty Biden-Trump przez nieudany zamach na życie Trumpa aż po konwencję Partii Republikańskiej w Milwaukee (15-18 lipca); sondaże pokazują, iż Trump utrzymuje przewagę nad Harris, jednak przeważnie mniejszą niż nad Bidenem;

– zaskoczeniem może być nie tylko sam fakt rezygnacji Bidena, ale również tempo, w jakim Partii Demokratycznej udało się podnieść po chaosie związanym z wątpliwościami dotyczącymi jego kandydatury oraz zjednoczyć się wokół Harris. Praca nad utrzymaniem tej jedności będzie jednak przez cały czas trwać.

Bidena „moment Johnsona”

21 lipca we wpisie zamieszczonym równocześnie na kilku portalach społecznościowych Joe Biden ogłosił, iż nie będzie ubiegał się o drugą kadencję uzasadniając swoją decyzję troską o interes Partii Demokratycznej (PD) oraz całego kraju. Dodał, iż w kolejnych miesiącach skupi się wyłącznie na wykonywaniu obowiązków prezydenta [1].

Tego samego dnia w osobnym wpisie Biden wyraził swoje wsparcie i poparcie dla obecnej wiceprezydent Kamali Harris w jej staraniach o nominację demokratów na kandydata na urząd Prezydenta USA [2]. Biden stał się pierwszym od 1968 r. urzędującym prezydentem, który w trakcie kampanii wyborczej wycofał swoją kandydaturę (wcześniej uczynił to Lyndon Johnson).

Decyzja Bidena została poprzedzona kilkoma tygodniami spekulacji medialnych wokół jego kandydatury, apelami wielu polityków do prezydenta o wycofanie się z wyścigu wyborczego [3] oraz być może inspirowanymi przez wybranych polityków demokratycznych (i kluczowych darczyńców), kontrolowanymi przeciekami [4] medialnymi zapowiadającym jego rezygnację [5]. Na kontrolowany ich charakter może wskazywać głównie fakt, iż Biden w tym czasie przebywał w izolacji z powodu choroby (Covid-19) w Delaware, nie występował publicznie i kontaktował się głównie z kręgiem swoich najbardziej zaufanych doradców [6]. Jeszcze na dzień przed ogłoszeniem rezygnacji Biden deklarował na Twitterze, iż zamierza wygrać wybory [7]. 21 lipca przed południem przewodniczący stanowych struktur PD w 7 kluczowych stanach (swing states) wyrazili pełne poparcie dla kandydatury Bidena na prezydenta [8]. choćby najbardziej zaufani współpracownicy mieli dowiedzieć się o decyzji Bidena w ostatniej chwili [9].

Wycofanie się Bidena z wyborów oznacza, iż Prezydent USA uległ presji wywieranej na niego przez przywództwo PD, wielu innych jej polityków (na poziomie federalnym i stanowym; zarówno szeregowych, jak i wysoko postawionych np. Nancy Pelosi), kluczowych darczyńców oraz przychylne wcześniej Bidenowi media. Presja ta była budowana konsekwentnie począwszy od nieudanej debaty przeciwko Donaldowi Trumpowi 27 czerwca. Początkowe naciski ze strony np. liderów PD w Kongresie (Hakeem Jeffries, Chuck Schumer) oraz Nancy Pelosi nie przyniosły efektu, co skutkowało dalszym budowaniem presji medialnej.

Jednocześnie bez odpowiedzi pozostały apele niektórych obserwatorów o to, aby Joe Biden miał ustąpić ze stanowiska prezydenta już na obecnym etapie [10], co skutkowałoby objęciem urzędu przez Kamalę Harris. Taki krok niewątpliwie wzmocniłby obecną wiceprezydent w kampanii, gdyż rywalizowałaby z Donaldem Trumpem z pozycji głowy państwa. Ustąpienie Bidena ze stanowiska na dalszym etapie kampanii jest z obecnego punktu widzenia mało realne. Jednak już sama rezygnacja z kandydowania spowodowała, iż wizerunkowo Biden zszedł na dalszy plan, podczas gdy uwaga odbiorców koncentruje się na Kamali Harris.

Kampania Harris: etap budowania

Choć program wyborczy Harris nie został jeszcze opublikowany, to najprawdopodobniej ewentualna jej prezydentura byłaby kontynuacją rządów Joe Bidena. W polityce wewnętrznej umiarkowanie progresywna agenda Bidena mogłaby zostać wręcz wzmocniona, a jej centralnymi elementami stałyby się programy społeczne na rzecz walki z ubóstwem, rozszerzenia praw pracowniczych (w tym o płatne urlopy rodzicielskie), dostępu do opieki zdrowotnej oraz wzmocnienia klasy średniej [11].

Harris nie ma porównywalnego z Bidenem doświadczenia w polityce federalnej i choć była przez pięć lat senatorem, to jej zdolność do wykuwania kompromisów w Kongresie może być mniejsza.

Na podstawie dotychczasowych kierunków polityki zagranicznej obecnej administracji można uznać, iż rywalizacja z Chińską Republiką Ludową (ChRL) i jej odstraszanie na Indo-Pacyfiku przez cały czas byłyby priorytetami Waszyngtonu. Jednocześnie utrzymane zostałoby na dotychczasowym poziomie amerykańskie zaangażowanie w ramach NATO. Wsparcie administracji dla Ukrainy pozostałoby niezachwiane, jednak jego wysokość zależałaby od Kongresu. Pomoc dla Izraela zostałaby utrzymana, jednak można byłoby się spodziewać większego nacisku na ochronę ludności palestyńskiej i być może rozwiązanie dwupaństwowe [12].

W wymiarze retorycznym Harris koncentruje się z jednej strony na tworzeniu pozytywnej wizji równych szans i możliwości dla wszystkich Amerykanów; z drugiej natomiast stara się punktować D. Trumpa m.in. za jego problemy z prawem oraz dążenie do dalszego ograniczenia prawa do aborcji. Harris kilkukrotnie już na trasie kampanijnej nawiązywała do swojego doświadczenia w charakterze prokuratora (w tym Prokuratora Generalnego stanu Kalifornia), które przeciwstawia występkom i procesom sądowym Trumpa [13].

W wymiarze personalnym ewentualna prezydentura Harris korzystałaby najprawdopodobniej z kadr, które tworzyły administrację Obamy oraz Bidena, przy czym przez cały czas nie zostało opublikowane nazwisko kandydata Harris na wiceprezydenta. Wśród nich wymieniani są m.in.: sekretarz transportu Pete Buttigieg, senator Mark Kelly z Arizony, gubernatorzy Tim Walz (Minnesota), JB Pritzker (Illinois), Gretchen Whitmer (Michigan), Roy Cooper (Karolina Płn.) oraz Josh Shapiro (Pennsylvania) [14]. Ten ostatni, bardzo popularny w swoim stanie, mógłby pomóc Harris zabezpieczyć przysługujących Pennsylvanii 19 głosów elektorskich.

Choć Harris bardzo gwałtownie zapewniła sobie deklaratywne wsparcie swojego środowiska politycznego przed konwencją, to jednak praca nad zapewnieniem jej spoistości będzie trwać, co Harris wymieniła jako swój istotny cel na najbliższe tygodnie [1 5]. Jest to zrozumiałe biorąc pod uwagę fakt, iż Partia Republikańska jest w pełni zjednoczona wokół D. Trumpa, co potwierdziła konwencja w Milwaukee.

Oprócz poparcia swojego środowiska politycznego Harris w bardzo krótkim czasie zebrała znaczące fundusze na prowadzenie kampanii. Według oświadczenia jej sztabu kampanijnego z 24 lipca w ciągu 3 dni otrzymano ok. 126 milionów dolarów wpłat od małych darczyńców oraz ok. 150 milionów na rzecz wspierającego Harris komitetu wyborczego Future Forward [16]. Do tego należy doliczyć fundusze zebrane na kampanię, kiedy nominatem in spe demokratów był jeszcze J. Biden, które prawdopodobnie będą mogły zostać wykorzystane na rzecz kampanii Harris. Ich wartość wynosi w sumie 240 milionów, z których 91 mln stanowią środki dostępne od ręki, a pozostała kwota została zebrana przez komitety wyborcze [17].

Reset kampanii republikanów

W Partii Republikańskiej Joe Biden był postrzegany jako słaby kandydat, którego niedoskonałości były dobrze znane i stawiały go jako łatwy cel do ataków tym bardziej, iż w ostatnim czasie utracił poparcie swojej partii oraz mediów. Jego wycofanie się z wyścigu prezydenckiego nie jest zatem z punktu widzenia D. Trumpa korzystne.

Choć K. Harris z kolei w oczach republikanów jest politykiem znikąd, bez sukcesów i reprezentującym skrajnie lewicową agendę, to jednak jej wyniesienie do poziomu nominata PD rodzi nowe wyzwania i wymaga przeformułowania narracji.

Ataki koncentrują się przede wszystkim na jej braku doświadczenia, progresywnych poglądach oraz braku sukcesu w rozwiązaniu kryzysem migracyjnym na granicy z Meksykiem (w 2021 r. Biden zlecił Harris pracę nad wyeliminowaniem przyczyn kryzysu we współpracy z państwami Ameryki Środkowej [18]). Walka z nielegalną imigracją jest jedną z głównych osi programowych kampanii republikanów. Z drugiej strony D. Trump musi mieć świadomość, iż przesadne i nieostrożne ataki na Harris mogą jeszcze bardziej zaszkodzić mu wśród żeńskiej części elektoratu.

Jednocześnie, republikanie starają się zaszkodzić kandydaturze Harris na co najmniej dwa sposoby. Po pierwsze, w Federalnej Komisji Wyborczej (FEC) złożona została skarga na próbę demokratów wykorzystania funduszy zebranych przez kampanię J. Bidena na kampanię Harris [19]. Skarga ta może nie zostać rozpatrzona przed wyborami z uwagi na niewydolność FEC (wciąż rozpatruje ona skargi z 2016 r.) [20]. Po drugie, D. Trump próbuje dezawuować Harris jako kandydatkę odwlekając swoją deklarację dot. udziału w debacie kandydatów na prezydenta do momentu, aż Harris oficjalnie zostanie wybrana na konwencji [21].

Pierwsze sondaże opublikowane po zmianie kandydata demokratów pokazują przewagę Trumpa nad Harris, jednak jest ona mniejsza niż przewaga Trumpa nad Bidenem – zarówno w skali całego kraju, jak i w kluczowych stanach [22][23]. Dotychczasowe badania opinii publicznej pokazują również bardzo niskie poparcie społeczne dla JD Vance’a [24] oraz rosnącą sympatię społeczną zarówno dla Harris (co może być skutkiem rezygnacji Bidena i efektu świeżości), jak i Trumpa (co może być efektem zamachu na jego życie) [25].

Konkluzje

Nieudany zamach na życie Donalda Trumpa oraz zmiana kandydata Partii Demokratycznej miały charakter przedwczesnej tzw. „październikowej niespodzianki”, czyli niespodziewanego wydarzenia, które w ostatniej chwili zmienia bieg kampanii. Wymusiły one redefinicję kampanii przez obie główne partie polityczne oraz postawiły Partię Demokratyczną przed wizją chaosu, którego jednak prawdopodobnie uda się jej uniknąć. Nominacja dla Harris na sierpniowej konwencji będzie ostatecznym testem dla lojalności w szeregach partii, jej sprawności organizacyjnej i zdolności adaptacji do zmieniającej się sytuacji oraz funkcjonowania procedur.

Choć D. Trump w tej chwili jest teoretycznie faworytem wyścigu i utrzymuje przewagę w najnowszych sondażach, to jednocześnie pokazują one, iż K. Harris może mieć większe niż Joe Biden szanse w rywalizacji z Trumpem.

Jej atutami są: efekt świeżości, fakt bycia dokładnym przeciwieństwem bardzo polaryzującego Trumpa oraz potencjalnie przewaga psychologiczna – osiągnęła już w polityce więcej niż od niej oczekiwano, podczas gdy dla Trumpa kolejna porażka, tym razem przeciwko kobiecie, byłaby podwójnie upokarzająca i mogłaby oznaczać koniec jego kariery politycznej. Wybór JD Vance’a na kandydata na wiceprezydenta prawdopodobnie nie pomoże D. Trumpowi w oczach wyborców umiarkowanych/niezdecydowanych, podobnie jak odejście od wyrażanych po zamachu apelach o jedność narodową. W perspektywie kilku tygodni szanse kandydatów na objęcie urzędu prezydenta mogą się wyrównać.

Trudno jest jednoznacznie stwierdzić, czy Joe Biden musiał się wycofać. Z jednej strony przywództwo PD postawiło go w obliczu wycofania wsparcia organizacyjnego i finansowego; z drugiej miał on zapewnioną nominację i gdyby formalnie ją otrzymał na sierpniowej konwencji, PD nie miałaby wyjścia jak w pełni zaangażować się po jego stronie. Rozczarowującym dla niego może być fakt, iż w ostatnich tygodnia jego środowisko polityczne w znacznym stopniu odwróciło się od niego, a wcześniej przychylne mu media przyłączyły się do ataków w oparciu o dyskusyjne przesłanki. Kiedy bowiem w 2020 r. Biden również zdradzał objawy słabej kondycji psycho-fizycznej (nieznacznie lepszej niż obecnie), nie informowały one o wielu wpadkach wizerunkowych kandydata demokratów. Ostatnie prawie cztery lata pokazały jednak, iż Biden mimo wyraźnych objawów starości jest w stanie skutecznie i z sukcesami piastować stanowisko prezydenta, choć prowadzenie kampanii wymaga naturalnie innych umiejętności.

Bibliografia: