Reprezentacja kobiet na stanowiskach kierowniczych w Tadżykistanie jest niewielka, mimo formalnego uznania zasad równości płci.
Prawo kobiet do głosowania i kandydowania w wyborach zostało po raz pierwszy zagwarantowane w kraju w 1924 roku, pod rządami Związku Sowieckiego, a po uzyskaniu niepodległości w 1991 roku zostało ponownie potwierdzone. Pierwsze kobiety do parlamentu niepodległego Tadżykistanu zostały wybrane w 1995 roku. Według ONZ w ciągu ostatnich 25 lat udział kobiet w parlamencie wzrósł z 3% do 27%. Światowy Indeks Nierówności Płciowej 2024 Światowego Forum Ekonomicznego podaje, iż Tadżykistan nieznacznie poprawił swoją pozycję, awansując ze 114. miejsca w 2022 roku na 112. miejsce w 2024 roku.
Obecnie kobiety w Tadżykistanie działają we wszystkich sferach życia – w najwyższych organach ustawodawczych, organach sądowniczych i wykonawczych, agencjach rządowych i stowarzyszeniach publicznych, wnosząc wkład w rozwój różnych sfer społeczeństwa. Spośród wszystkich urzędników państwowych 25% stanowią kobiety, a na stanowiskach kierowniczych – prawie 20%. Dane te cytował w ubiegłym roku przewodnicząca niższej izby parlamentu Mawsuma Muini. Tadżykistan przez cały czas jednak jest daleki od bilansu 50/50. Kobiety w Tadżykistanie napotykają szereg barier utrudniających im karierę polityczną. Do najważniejszych zalicza się: stereotypy kulturowe i społeczne, brak wystarczającego wsparcia w formie kwot, małą liczbę kobiet w partiach politycznych, co zmniejsza ich szanse na uzyskanie nominacji do parlamentu. Ale choćby w tych warunkach tadżyckie liderki przez cały czas wykazują się kompetencjami i chęcią wprowadzania pozytywnych zmian w społeczeństwie.
Rząd Tadżykistanu jest organem wykonawczym, który wdraża ustawy, zarządza instytucjami państwowymi i realizuje politykę kraju. Rząd składa się z 22 członków, którzy zajmują stanowiska ministrów i przewodniczących komisji państwowych. W rządzie Tadżykistanu zasiadają tylko trzy kobiety: Dilrabo Mansuri (wicepremier), Matlubachon Sattorijon (minister kultury), Solech Cholmachmadzoda (minister pracy, migracji i zatrudnienia). To wyraźnie pokazuje, iż pomimo wysiłków zmierzających do zwiększenia reprezentacji kobiet w organach rządowych, kobiety przez cały czas zajmują ograniczoną liczbę stanowisk kierowniczych (3 stanowiska (13,6%) z 22.
Parlament Tadżykistanu jest organem ustawodawczym, który uchwala ustawy, zatwierdza budżet i kontroluje działalność rządu. Składa się z izby wyższej (MażlisiMilli), w której zasiada 33 deputowanych (25 członków wybieranych jest przez deputowanych organów przedstawicielskich, miast i regionów, a 8 członków mianuje prezydent), oraz izby niższej (Mażlisi Namojandagon), w której zasiada 63 deputowanych (41 deputowanych wybieranych jest w okręgach jednomandatowych, a 22 – z list partyjnych). Według wstępnych wyników, do MN w nowej kadencji weszło 18 kobiet, co stanowi 28,5% całego parlamentu. W poprzedniej kadencji w izbie niższej zasiadało 12 kobiet (19,15%). Jednym z marszałków izby niższej jest kobieta. W wyższej izbie parlamentu zasiada 8 kobiet.
Zdaniem dziennikarzy trzy kobiety mają wpływ na politykę kraju.
Ozoda Rachmon, szefowa biura wykonawczego prezydenta Tadżykistanu Ozoda jest najstarszą córką prezydenta Tadżykistanu, urodzoną w 1978 roku. W 2000 roku ukończyła studia na Tadżyckim Uniwersytecie Narodowym, a w 2006 roku studia na Uniwersytecie Maryland. Swoją karierę polityczną rozpoczęła w 2005 roku, obejmując stanowisko attaché ds. kultury i edukacji w Ambasadzie Tadżykistanu w Stanach Zjednoczonych. W 2007 roku wróciła do kraju i objęła stanowisko kierownika departamentu konsularnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W 2009 roku została mianowana wiceministrem spraw zagranicznych, a w 2014 roku pierwszym wiceministrem. W 2016 roku stanęła na czele Biura Wykonawczego Prezydenta, w tym samym roku została wybrana senatorem i przewodniczyła komisji prawnej izby wyższej parlamentu. Ozoda Rahmon jest znana z wysiłków na rzecz wzmocnienia praw kobiet w społeczeństwie i podniesienia poziomu edukacji w Tadżykistanie.
Chairinisso Jusufi, była wiceprzewodniczący Ludowo-Demokratycznej Partii Tadżykistanu urodzona w mieście Pendżikent. Jest wybitną postacią w Tadżykistanie. W czasach sowieckich pełniła funkcję pierwszej sekretarki miejskiego komitetu Związku Młodych Komunistów w Pendżikentu, a następnie szefowej miejskiej organizacji Związku Młodzieży Tadżykistanu. Przez wiele lat zajmowała się sprawami społecznymi – edukacją, kulturą, służbą zdrowia i jest znana ze aktywnej postawy obywatelskiej. Jako posłanka przez ponad 10 lat była autorką/współautorką ponad 50 projektów ustaw, w tym ustawy o zapobieganiu przemocy domowej, ustawy o polityce równości płci i innych.
Ruchszona Emomali, Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej Ruchszona jest trzecią córką prezydenta Tadżykistanu. Posiada doświadczenie na stanowiskach kierowniczych w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Od 2016 roku pracuje w Ambasadzie Tadżykistanu w Londynie. Pełniła funkcję zastępcy kierownika Departamentu Organizacji Międzynarodowych Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W grudniu 2021 roku dekretem prezydenckim została mianowana ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, stając się pierwszą i jak dotąd jedyną kobietą-ambasadorem Tadżykistanu. W 2017 roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych opublikowało książkę „Podstawy służby dyplomatycznej” autorstwa Ruchszony Emomali.
Źródło: Asia Plus
Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium
