Wyłudzenie usługi – (jako przestępstwo lub wykroczenie) – przykłady

Wyłudzenie usługi jako przestępstwo lub wykroczenie

Przyjmując, iż usługa to wytwór działalność gospodarczej o charakterze nieprodukcyjnym, polegająca na działaniach podejmowanych w celu dostarczenia określonych korzyści lub zaspokojenia potrzeb, wyłudzenie usługi może stanowić:

• przestępstwo z art. 286 § 1 kodeksu karnego, mówiącego, iż kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem dzięki wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze więzienia od 6 miesięcy do lat 8.

lub:

• wykroczenie z art. 121 § 2 kodeksu wykroczeń, stanowiącego, iż kto bez zamiaru uiszczenia należności wyłudza pożywienie lub napój w zakładzie żywienia zbiorowego, przejazd środkiem lokomocji należącym do przedsiębiorstwa niedysponującego karami pieniężnymi określonymi w taryfie, wstęp na imprezę artystyczną, rozrywkową lub sportową, działanie automatu lub inne podobne świadczenie, o którym wie, iż jest płatne – podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny,

bądź też:

• wykroczenie z art. 121 § 1 kodeksu wykroczeń, stanowiącego, iż kto, pomimo nieuiszczenia dwukrotnie nałożonej na niego kary pieniężnej określonej w taryfie, po raz trzeci w ciągu roku bez zamiaru uiszczenia należności wyłudza przejazd koleją lub innym środkiem lokomocji – podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Wyłudzenie usługi stanowiące przestępstwo

Zgodnie z orzecznictwem, przykładami wyłudzenia usługi stanowiącymi przestępstwo, są:

• nieuiszczenie zapłaty za wykonanie usługi transportowej przewozu towarów (tak: Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 19 marca 2013 r., Sygn. akt II AKa 27/13)
• brak zapłaty za zabieg wybielania zębów wraz ze znieczuleniem (tak: Sąd Rejonowy w Toruniu w wyroku z dnia 23 listopada 2021 r., Sygn. akt II K 591/20)
• niewywiązanie się z obowiązku wynikającego z umowy cesji wierzytelności – przekazania wyegzekwowanej należności (tak: Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 12 czerwca 2013 r., Sygn. akt II AKa 164/13)
• niewywiązanie się z obowiązku zwrotu ceny przy umowie o podjęcie działań zmierzających do sprzedaży nieruchomości (tak: Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 12 czerwca 2013 r., Sygn. akt II AKa 164/13)
• zawarcie umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, na mocy której sprawca otrzymał telefon komórkowy, przy wprowadzeniu w błąd pracownika firmy co do danych dotyczących własnej tożsamości, zamiaru i możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania (tak: Sąd Rejonowy w Kaliszu w wyroku z dnia 7 maja 2019 r., Sygn. akt II K 1191/17)

Wyłudzenie usługi stanowiące wykroczenie

Zgodnie z orzecznictwem, przykładami wyłudzenia usług stanowiącymi przestępstwo, są:

• brak zapłaty za pożywienie lub napój w restauracji lub barze
• brak opłaty za przejazd koleją lub innym środkiem lokomocji (po raz trzeci w ciągu roku po uprzednim nieuiszczenie dwukrotnie nałożonej kary pieniężnej),
• przejazd środkiem lokomocji należącym do przedsiębiorstwa niedysponującego karami pieniężnymi określonymi w taryfie
• brak zapłaty za wstęp na imprezę artystyczną, rozrywkową lub sportową,
• brak zapłaty za inne podobne płatne usługi,
• brak zapłaty za przejazd taksówka (tak: Sąd Rejonowy w Olsztynie w wyroku z dnia 9 grudnia 2016 r. sygn. akt IX W 2721/16)
• brak uiszczenia opłaty za płatną usługę telewizji (tak: Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w wyroku z dnia 28 listopada 2013 r., Sygn. akt. IV Ka 943/13)
• brak zapłaty za pobyt w hotelu (Sąd Okręgowy w Koninie w wyroku z dnia 3 sierpnia 2018 r., sygn. akt II Ka 170/18).

Rozróżnienie przestępstwa wyłudzenia usługi od wykroczenia

Kryterium rozgraniczającym przestępstwo oszustwa i wykroczenie szalbierstwa jest istnienie umowy między stronami determinującej uznanie, iż przedmiotem działania jest mienie w rozumieniu art. 286 § 1 k.k., a nie świadczenie wymienione w art. 121 § 2 k.w. (tak: T. Grzegorczyk w: Kodeks wykroczeń. Komentarz, LEX 2013, komentarz do art. 121, teza 2; wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z 29 marca 2012 r., sygn. akt XIII Ka 132/12).

Usługa jako mienie

Podstawą poglądu, iż wyłudzenie danej usługi może stanowić przestępstwo jest analiza zawartego w art. 286 § 1 k.k. terminu „mienie”. Otóż zgodnie z orzecznictwem i doktryną prawa termin mienie oznacza całokształt sytuacji majątkowej, obejmującej wszelkie prawa, zarówno rzeczowe, jak i obligacyjne, zaś niekorzystne nim rozporządzenie może nastąpić zarówno przez rzeczywisty uszczerbek, jak i przez utratę należnych korzyści (tak: postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2007 r., I KZP 13/07).

Korzyść majątkowa

Przestępstwo oszustwa (wyłudzenia usługi*) jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Zachowanie sprawcy jest ukierunkowane na osiągniecie korzyści majątkowej, która stanowi cel działania; może ono polegać na zwiększeniu aktywów lub zmniejszeniu pasywów. Pod pojęciem, korzyści majątkowej można rozumieć także aktualne lub przyszłe przysporzenie mienia, spodziewane korzyści majątkowe, ogólne polepszenie sytuacji majątkowej (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2012 r. II KK 287/11 – Biul Prok. 2012/7/16; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 30 sierpnia 2000 r. V KKN 267/00 OSNKW 9-10/2000, p. 85).

Działanie sprawcy w celu wyłudzenia usługi

Elementy przedmiotowe przestępstwa oszustwa muszą być objęte świadomością sprawcy, który, chcąc uzyskać nienależną korzyść majątkową, działa świadomie w określony sposób, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, iż działa z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, obejmującym cel i sposób działania (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 20 lutego 1974 r. V KR 49/74 – OSNKW 7-8/1974, p. 138).

A zatem dla uznania, iż mamy do czynienia z wprowadzeniem w błąd, wystarczające jest każde, jakiekolwiek działanie, które może doprowadzić do powstania błędnego wyobrażenia o rzeczywistości u osoby rozporządzającej mieniem; wprowadzenie w błąd możliwe jest przy wykorzystaniu wszelkich sposobów i metod, które doprowadzą do powstania rozbieżności między świadomością osoby rozporządzającej mieniem (usługodawcy*) a rzeczywistym stanem rzeczy (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 10 marca 2004 r. II KK 381/03 – OSNwSK 2004/1/523).

W przypadku przestępstwa oszustwa dla ustalenia zamiaru sprawcy przede wszystkim istotne będą zdarzenia z chwili popełnienia przestępstwa. Dla ustalenia tego zamiaru pomocne będą jednak i zdarzenia późniejsze. W sytuacji bowiem, gdy np. osoba, która zawarła umowę o świadczenie płatnych usług telewizji, nie płaci żadnej faktury wystawionej przez operatora za świadczone na jej rzecz usługi, a ponadto brak z jej strony jakiejkolwiek reakcji na monity operatora w sprawie powstałych zaległości płatniczych, potwierdzać to będzie istnienie u tej osoby złego zamiaru w postaci wyłudzenia usług (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 listopada 1998 r., sygn. akt II AKa 199/98, KZS 1998, nr 12, poz. 33).

Obietnice sprawcy co do zamiaru zapłaty za usługę

Jeżeli sprawca wyłudzenia usługi kwestionuje, by jego intencją było wyłudzenie świadczenia od pokrzywdzonego, przy ustalaniu zamiaru należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności, na podstawie których można wyprowadzić wnioski co do realności wypełnienia obietnic złożonych przez sprawcę osobie rozporządzającej mieniem, a w szczególności jego:

• możliwości finansowe,
• skalę przyjętych zobowiązań, które ma świadczyć sprawca na korzyść rozporządzającego mieniem
• jego stosunek do rozporządzającego mieniem w związku z upływem terminów płatności

(tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 10 grudnia 2009r., sygn. akt II AKa 361/2009, Lex nr 574478; analogicznie: wyrok SN z 19 kwietnia 2005r., WA 8/05, OSNwSK 2005/1/794).

Zapewnienia sprawcy wyłudzenia usługi, iż nabywając towar zakładał spłatę zobowiązań wobec dostawców i nie działał z zamiarem pokrzywdzenia kogokolwiek, nie mogą wyłączać jego odpowiedzialności karnej.

Znamię oszustwa, stanowiące skutek przestępstwa z art. 286 § 1 kk, wypełnione zostaje także i wtedy, gdy sprawca, działając w sposób opisany w tym przepisie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mieniem w sposób niekorzystny np. dlatego, iż wskutek wprowadzenia w błąd dochodzi do zawarcia transakcji o wyższym stopniu ryzyka niż ten, który istnieje w przekonaniu pokrzywdzonego lub naraża pokrzywdzonego na konieczność windykacji lub egzekucji należności (tak: Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie w wyroku z dnia 24 lutego 2017 r. sygn. akt II K 286/15 ).

Możliwość weryfikacji zapewnień sprawcy wyłudzenia

To, iż osoba pokrzywdzona miała możliwość sprawdzenia rzeczywistego stanu rzeczy, iż wykazała niefrasobliwość lub niestaranność w działaniu, nie wpływa na ocenę prawną działania sprawcy (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 czerwca 2013 r. sygn. akt II AKa 164/13).

Wyłudzenie usługi a szkoda powstała w majątku usługodawcy

W świetle stanowiska orzecznictwa i judykatury, niekorzystne rozporządzenie mieniem nie musi choćby polegać na powstaniu realnej straty w sensie materialnym. Rozporządzeniem takim jest każda czynność o charakterze określonej dyspozycji majątkowej, odnosząca się do ogółu praw majątkowych i zobowiązań kształtujących sytuację majątkową, która skutkuje ogólnym pogorszeniem sytuacji pokrzywdzonego, w tym zmniejszeniem szans na zaspokojenie roszczeń w przyszłości (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 2010 r., IV KK 1/10, Lex nr 590282; postanowienie SN z 3 kwietnia 2012 r. , V KK 451/11, Lex nr 1163989; wyrok SN z 6 maja 2010 r., II KK 256/09, Lex nr 583778).

Udowodnienie wyłudzenia usługi

W kontekście przestępstwa wyłudzenia usługi, od strony podmiotowej należałoby wykazać na podstawie zebranych dowodów, iż sprawca obejmował bezpośrednim i kierunkowym zamiarem nie tylko wprowadzenie w błąd (wyzyskanie błędu) i działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, ale także, iż w momencie zawierania umowy obejmował on bezpośrednim kierunkowym zamiarem okoliczność, iż kontrahent niekorzystnie rozporządzi mieniem.

Nawet ustalenie, iż sprawca przedstawił osobie rozporządzającej mieniem nieprawdziwe okoliczności, samoistnie nie wystarcza do ustalenia, iż działał w zamiarze oszustwa. Konieczne jest ustalenie, iż miał świadomość nieprawdziwych informacji i iż wykorzystał je w celu doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem dla osiągniecia korzyści majątkowej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 17 sierpnia 2000 r. sygn. akt II AKa 168/00 OSA 7-8/2001, p. 51).

Jeżeli natomiast w trakcie realizacji umowy wystąpią okoliczności nieprzewidziane wcześniej przez sprawcę, które uniemożliwią wywiązanie się z umowy, to nie zachodzi oszustwo.

Uchylanie się od nakazu zapłaty jako okoliczność obciążająca

Za okoliczności obciążające przy wymiarze kary uznać należy uporczywe uchylanie się od płatności, choćby po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty (tak: Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 27 listopada 2014 r. w sprawie sygn. akt V GNc 3355/14).

Istotne elementy świadczące o zamiarze wyłudzenia usługi

Zachowanie sprawcy polegające na próbie odmowy okazania dokumentu oraz wypełnienia niezbędnej dokumentacji oraz niepodanie m.in. numeru PESEL świadczy o tym, iż już w momencie wykonania usługi sprawca nie miał zamiar uiszczenia zapłaty. Tym samym doszło do wprowadzenia w błąd co do zamiaru wywiązania się z zobowiązania (tak: Sąd Rejonowy w Toruniu w wyroku z dnia 23 listopada 2021 r., sygn. akt II K 591/20)

Wyłudzenie usługi jako wykroczenie (szalbierstwo)

Zgodnie z art. 121 § 1 kodeksu wykroczeń, karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny podlega, kto bez zamiaru uiszczenia należności wyłudza:

• pożywienie lub napój w zakładzie żywienia zbiorowego,
• przejazd środkiem lokomocji należącym do przedsiębiorstwa niedysponującego karami pieniężnymi określonymi w taryfie,
• wstęp na imprezę artystyczną, rozrywkową lub sportową,
• działanie automatu
• inne podobne świadczenie, o którym wie, iż jest płatne.

A zatem różne formy szalbierstwa, bez względu na wartość wyłudzonej usługi, stanowią tylko wykroczenie.

W razie popełnienia tego wykroczenia można orzec obowiązek zapłaty równowartości wyłudzonej usługi (§ 3).

W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, iż szalbierstwo jest szczególnym rodzajem oszustwa, które charakteryzuje się działaniem polegającym na wykorzystaniu podstępnie wytworzonej sytuacji. Przedmiotem szalbierstwa jest cudze dobro majątkowe, a sprawca jest świadom, iż świadczenie jest płatne z reguły bezzwłocznie bądź przy wyrażeniu woli skorzystania z niego.

Przy wykroczeniu oszustwa sprawca wykorzystuje nieświadomość pokrzywdzonego, a wolą sprawcy jest bezpłatne skorzystanie ze świadczenia (wykonywanego przez pokrzywdzonego) przy świadomości, iż usługa ta jest płatna (tak: Sąd Okręgowy w Koninie w wyroku z dnia 3 sierpnia 2018 r., Sygn. akt II Ka 170/18).

Wyłudzenie pożywienia lub napoju w restauracji

W przypadku wyłudzenia pożywienia lub napoju, regulacja art. 121 § 1 kodeksu wykroczeń odnosi się do wyłudzenia dokonanego w zakładzie żywienia zbiorowego, czyli w restauracji, barze, stołówce, kawiarni.

Określenie „zakład żywienia zbiorowego” należy rozumieć szeroko, nie musi to być klasyczna forma, jak wcześniej wymienione, ale także np. kiosk spożywczy serwujący pożywienie lub napój, otwarty dla osób przechodzących.

Natomiast nie jest zakładem żywienia zbiorowego forma sprzedaży uprawiana przez ulicznych sprzedawców, niemających stałego pomieszczenia. Stojący na placu publicznym, chodniku lub targu sprzedawca okazjonalny środków spożywczych i napoi nie mieści się w pojęciu zakładu żywienia zbiorowego. Tak również wyłudzenie posiłku lub napoju od przypadkowej osoby lub w cudzym domu albo mieszkaniu nie stanowi wykroczenia mimo uzgodnionej ceny tych produktów (tak: Kodeks wykroczeń. Komentarz. Szwarczyk Maciej, Michalska-Warias Aneta, Bojarski Tadeusz, Piórkowska-Flieger Joanna Autor komentarza do cz. Szczególna roz. XIV art. 121: Bojarski Tadeusz).

Wyłudzenie usługi fryzjerskiej lub kosmetycznej

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 stycznia 1973 r., sygn. akt VI KZP 69/72 wyraził pogląd, iż „podobieństwo konkretnych świadczeń może być rozpatrywane ze względu na różne ich cechy z różnych punktów widzenia. Nie ulega wątpliwości, iż np. wyłudzenie usługi w zakładzie fryzjerskim stanowi wykroczenie art. 121 § 2 k.w., chociaż usługa ta w swej treści różni się od usług świadczonych w postaci imprez artystycznych, rozrywkowych czy sportowych lub od usług świadczonych przez zakłady żywienia zbiorowego.

O podobieństwie tej usługi (świadczenia) do innych, przykładowo wyliczonych w art. 121 § 2 k.w., decyduje nie tyle podobieństwo treści, ile świadomość sprawcy, iż usługa ta jest płatna, tak jak świadczenia wymienione przykładowo w omawianym przepisie, tzn. z reguły bezzwłocznie – bądź przy wyrażeniu woli skorzystania ze świadczenia, np. kupno biletu na imprezę, bądź po skorzystaniu z tego świadczenia, np. po konsumpcji pożywienia.

Podłączenie odbiornika telewizyjnego do systemu zbiorowego obioru

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 29 września 2004 r. uznał, iż płatna usługa, polegająca na podłączeniu odbiornika telewizyjnego do systemu zbiorowego obioru (sieci kablowej) i na udostępnieniu programów uchodzić będzie za wykroczenie szalbierstwa (tak: Adam Baszkowski. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2004 r, sygn. I KZP 2104 (dot. wykładni art. 121 § 2 kw); w: Prokuratura i Prawo 7–8, 2006).

Opłata za dostęp do sieci kablowej jest należnością za udo­stępnienie pakietu programów radiowych i telewizyjnych, względnie innych jeszcze usług, o odpowiedniej jakości (zarówno technicznej, jak i merytorycznej). Tym samym, można dostrzec pewne po­dobieństwo do ujętego w art. 121 § 2 k.w. wyłudzenia wstępu na imprezę artystyczną, sportową, rozrywkową. Forma dostępu usługi pozostaje bez znaczenia (tak: Adam Baszkowski. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2004 r, sygn. I KZP 2104 (dot. wykładni art. 121 § 2 kw); w: Prokuratura i Prawo 7–8, 2006).

Wyłudzenie przejazdu taksówką

Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż wyłudzenie przejazdu prywatną taksówką stanowi wykroczenie z art. 121 § 2 kw bez względu na wysokość wyrządzonej tym czynem szkody (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 1973 r., VI KZP 69/72, OSNKW 1973, Nr 4, pozycja 42).

Wyłudzenie działania automatu

W doktrynie wyrażona została wątpliwość jak należy definiować „automat” i czy obejmuje swoim zakresem także urządzenia telekomunikacyjne w postaci „skrzynki rozdzielczej”. Pojęcie „automatu” jest bowiem bardzo szerokim określeniem i oznacza ono maszynę wykonującą cały cykl pracy bez udziału człowieka.

Skoro ustawodawca nie dookreślił o jakiego rodzaju automaty chodzi, tym samym należało uznać, iż jego zamiarem było objęcie zakresem w/w pojęcia jak najszerszego kręgu tego rodzaju urządzeń. Pojęcia „automatu” nie sposób bowiem przypisać do określonego typu czy konkretnego rodzaju urządzenia. W rozumieniu przepisu art. 121 § 2 k.w. jest więc również urządzenie telekomunikacyjne w postaci tzw. „skrzynki rozdzielczej” (tak: Kotowski Wojciech, w: Kodeks wykroczeń. Komentarz, Oficyna 2009, komentarz do art. 121, teza 8).

Wyłudzenie innych drobnych usług

Ustawodawca w art. 121 § 2 kw posługuje się znamieniem czasownikowym „wyłudza” wskazuje na przeznaczenie tego przepisu do zastosowania wyłącznie w sytuacjach korzystania z drobnych usług z reguły o charakterze jednorazowym, które opłacane są z góry (tzw. umowy z przystąpienia) bądź niezwłocznie po wykonaniu usługi (tak: Sąd Rejonowy w Olsztynie w wyroku z dnia 22 listopada 2017 r., Sygn. akt IX W 3072/17).

Sąd Najwyższy wskazał, iż co prawda sformułowanie „inne podobne świadcze­nie, o którym wie, iż jest płatne” nie oznacza tożsamości porównywalnych przedmiotów, niemniej jednak uznać należy, iż są one zbieżne bądź prawie identyczne (tak: Adam Baszkowski. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2004 r, sygn. I KZP 2104 (dot. wykładni art. 121 § 2 kw); w: Prokuratura i Prawo 7–8, 2006).

Brak zapłaty za pobyt w hotelu

W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 1972 r. sygn. akt VI KZP 49/72 wyrażony został pogląd, iż zawarte w art. 121 § 2 kodeksu wykroczeń określenie: „wyłudza inne podobne świadczenie, o którym wie, iż jest płatne”, nie obejmuje wyłudzenia mieszkania w hotelu bez zamiaru uiszczenia należności. Krytyczne stanowisko do tej uchwały wyrażone zostało w komentarzu pod red. Marka Mozgawy (Kodeks wykroczeń. Komentarz, wyd. II, opublikowane: Lex 2009).

Jednakże w ocenie Sądu Okręgowego w Koninie w wyroku z dnia 3 sierpnia 2018 r., sygn. akt II Ka 170/18, powyższe zapatrywanie Sądu Najwyższego zostało przedstawione stosunkowo dawno, w innych realiach ustrojowych i gospodarczych, gdzie różnica pomiędzy wyłudzeniem choćby świadczenia w postaci pożywienia, przejazdu środkiem lokomocji czy wstępu na imprezę artystyczną, rozrywkową lub sportową, a świadczeniem w postaci pobytu w hotelu, była łatwo uchwytna tak ze względu na stopień skomplikowania usługi/świadczenia jak i jej wartość.

Obecnie nierzadko zdarza się choćby, iż wstęp na imprezę łączy się nie tylko z wyższymi kosztami aniżeli te wynikające z pobytu w hotelu ale i powiązany zostaje z innymi usługami uatrakcyjniającymi ofertę jak choćby zapewnienie uczestnikowi pożywienia, określonego miejsca na widowni/przy stole, wypożyczenie mu stroju czy też innymi jeszcze świadczeniami. W tej sytuacji fakt, iż w związku ze świadczeniem usługi w postaci udzielenia noclegu w hotelu wiąże się szereg specyficznych elementów, między innymi w postaci przyjęcia co do zasady przez usługobiorcę odpowiedzialności cywilnej za rzeczy pozostające w pokoju, w ocenie Sądu Okręgowego, sam przez się nie przesądza o tym, iż nie zachodzi podobieństwo między tym świadczeniem a przykładowo świadczeniem w postaci zapewniania udziału w imprezie.

Należy natomiast zwracać uwagę, czy świadczenie było jednorazowe i czy winno być opłacone w drodze uiszczenia ceny (z góry lub najpóźniej niezwłocznie po skorzystaniu ze świadczenia.

Wyłudzenie usługi transportowej przewozu towarów

Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 19 marca 2013 r. Sygn. akt II AKa 27/13 stwierdził, iż skoro zgodnie z powszechnym, zarówno w judykaturze i piśmiennictwie, poglądem, iż przedmiotem ochrony występku stypizowanego w art. 286 § 1 k.k. jest mienie i to w szerokim tego słowa znaczeniu, to nie da się skutecznie obronić tezy, iż nieuiszczenie zapłaty za wykonanie usługi transportowej przewozu towarów, dokonanej w wyniku zawarcia umowy, nie stanowi niekorzystnego rozporządzenia mieniem w rozumieniu art. 286 § 1 k.k. gdy dochodzi do tego w wyniku zrealizowania przez sprawcę czynności oszukańczych polegających na wprowadzeniu w błąd, wyzyskaniu błędu lub wyzyskaniu niezdolności do należytego podejmowania przedsiębranego działania osoby, na którą te zachowania są skierowane.

Sąd Apelacyjny podkreślił, iż wynikało to z nakładów na sam transport (np. paliwo), wypłat wynagrodzeń dla kierowców, uiszczenia należności publicznoprawnych, chociażby w postaci podatku VAT. Przecież nakłady te, będące w istocie rzeczy rozporządzeniem mieniem, nie zostały w żaden sposób pokrzywdzonym zrekompensowane. Sąd zważył przy tym, iż większość z osób pokrzywdzonych to osoby prowadzące firmy rodzinne, mające zobowiązania wobec banków, chociażby z tytułu leasingu środków transportu, a nieuiszczenie przez sprawcę należności, z tytułu zawartych umów na wykonanie transportu, musiało pociągnąć za sobą poważne perturbacje dla pokrzywdzonych.