PRZEGLĄD WYDARZEŃ UE-CHINY WRZESIEŃ 2025

Zdjęcie: Chińska polityka energetyczna (28)

Autorzy: Mikołaj Woźniak, Konrad Falkowski. Wsparcie merytoryczne: Łukasz Kobierski

3.09. Kaja Kallas o Chinach podczas konferencji EUISS 2025

3 września podczas corocznej konferencji organizowanej przez Instytut Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem (EUISS) swoją przemowę wygłosiła Kaja Kallas – wysoka przedstawicielka Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Cała mowa koncertowała się wokół dynamicznego tworzenia się nowego ładu międzynarodowego, upadku obecnego, głównych zagrożeń dla Unii Europejskiej oraz jej geopolitycznego potencjału. W związku z tym Kallas poruszyła kwestię Chińskiej Republiki Ludowej, stwierdzając, iż Chiny współdziałają z Rosją: „Chiny dostarczają Rosji 80% importowanych towarów podwójnego zastosowania. Jak wiemy, podczas wojny nie ma mowy o podwójnym zastosowaniu. Wszystkie są wykorzystywane do celów wojskowych. To pozwala na dalsze zabijanie na Ukrainie”. W dalszej części podkreśliła, iż narracje wychodzące z Moskwy i Pekinu są ze sobą tożsame – mowa tutaj o rewizji panującego systemu międzynarodowego. Drugą sprawą – zdaniem Kallas – zagrażającą bezpieczeństwu UE i powiązaną z Chinami jest drastyczny wzrost sojuszów państw, „które postrzegają świat w sposób fundamentalnie odmienny od Europy”. W tym miejscu przywołane zostało wydarzenie szczytu Szanghajskiej Organizacji Współpracy oraz słowa przewodniczącego Xi Jinpinga „o budowaniu nowego typu stosunków międzynarodowych”. Kallas wyliczyła, iż podczas tego spotkania obecni byli przywódcy z ponad 20 państw, a tylko nieliczni z tego grona mogą być uznawani za demokratycznych, bazując na indeksie Freedom House. „Właśnie z tym się mierzymy. Czy nam się to podoba, czy nie, Europa toczy walkę o wolność i demokrację” – skonkludowała ten wątek Kallas, dodając, iż dlatego też Europa, aby móc uczestniczyć w obecnych przemianach jako równoprawny gracz, powinna budować swoją potęgę geopolityczną – potęgę opartą na wojsku i gospodarce.

Do słów wysokiej przedstawicielki Unii odniósł się Guo Jiakun – rzecznik prasowy MSZ Chińskiej Republiki Ludowej. W pierwszych zdaniach zauważył on, iż słowa Kallas „są przesiąknięte stronniczością ideologiczną, pozbawioną elementarnego, historycznego zdrowego rozsądku i jawnie podsycają rywalizację i konfrontację”. Dodał dalej, iż „jest to wysoce niesprawiedliwe i nieodpowiedzialne”, i jednocześnie Chiny stanowczo potępiają takie wypowiedzi. Później Guo przywołał wkład Chin w zwycięstwo nad faszyzmem w Azji w czasie drugiej wojny światowej, by przejść płynnie do stwierdzenia, iż w obecnych turbulentnych czasach świat potrzebuje „solidarności i współpracy”, a Europa, która była centrum drugiej wojny światowej, „powinna o wiele głębiej pojmować lekcje historii i znaczenia jedności”. Następnie przywołał zimnowojenną mentalność i ideologiczne podziały, które przemawiają przez niektórych liderów z Unii Europejskiej – jego zdaniem takie podejście nie służy interesom UE. Na koniec rzecznik chińskiego MSZ wyraził nadzieję, iż niektórzy z UE porzucą swoje „uprzedzenia i arogancję” i obiorą kurs na racjonalne postrzeganie zarówno historii drugiej wojny światowej, jak i Chin, by rozwijać nie tylko owocną współpracę na linii Pekin-Bruksela, ale także stanowić fundament dla pokojowego i stabilnego świata.

5.09. Chiny wprowadzają wstępne cła na wieprzowinę z UE

Chińskie Ministerstwo Handlu opublikowało 5 września 2025 r. komunikat nr 46/2025 dotyczący wyników wstępnego dochodzenia antydumpingowego wobec importu wieprzowiny i produktów wieprzowych pochodzących z Unii Europejskiej. Postępowanie zostało wszczęte 17 czerwca 2024 r. (komunikat nr 23/2024) na podstawie chińskiej ustawy o przeciwdziałaniu dumpingowi. Dochodzenie obejmowało świeżą, chłodzoną i mrożoną wieprzowinę oraz różne uboczne produkty wieprzowe, takie jak wątroba, flaki, jelita, pęcherze i żołądki, a także przetworzone mięso wieprzowe w postaci solonej, wędzonej lub suszonej. W wyniku wstępnych ustaleń chińskie władze stwierdziły, iż produkty z UE były sprzedawane na rynku chińskim po cenach dumpingowych, czyli niższych od ich wartości normalnej, co spowodowało istotne szkody w krajowym sektorze produkcji wieprzowiny. Wskazano także na istnienie związku przyczynowego między tym dumpingiem a poniesionymi stratami przez chińskich producentów.

W związku z tym od 10 września 2025 roku importerzy sprowadzający objęte produkty z Unii Europejskiej będą zobowiązani do wpłacania depozytów zabezpieczających (gwarancji celnych) w chińskich urzędach celnych. Wysokość depozytu będzie obliczana jako wartość celna importowanego towaru pomnożona przez stawkę depozytu oraz powiększona o obowiązującą stawkę podatku VAT od importu. Ministerstwo Handlu umożliwiło stronom zainteresowanym – w tym eksporterom, importerom i producentom – zgłaszanie uwag oraz przedstawianie opinii i dowodów w ciągu 10 dni od daty publikacji decyzji.

9.09. Luís Montenegro w Chinach

Portugalski premier 9 września 2025 roku odbył oficjalną wizytę w Chińskiej Republice Ludowej, podczas której spotkał się z najwyższymi chińskimi dygnitarzami: przewodniczącym Xi Jinpingiem, premierem Li Qiangiem oraz przewodniczący Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych Zhao Leji. Najbardziej istotne w tym zestawieniu było spotkanie z przewodniczącym Xi. Premier Montenegro, według informacji zawartych w portugalskim komunikacie, podkreślił, iż Portugalia jest „krajem godnym zaufania i pewnym siebie”, przypominając o znaczeniu chińskich inwestycji w portugalską gospodarkę, zwłaszcza w trudnych czasach kryzysu. Co więcej, wyznał, iż oba kraje mogą kontynuować dwustronną współpracę opartą na zaufaniu, rozwijając ją w sektorach takich jak energia, bankowość, zdrowie czy dostawy wody. W kontekście spraw międzynarodowych premier Portugalii wezwał Xi do wykorzystania bliskich relacji Chin z Rosją, by działać na rzecz „sprawiedliwego i trwałego pokoju na Ukrainie”. Przywołując natomiast przekaz z chińskiego źródła, premier Montenegro wyraził uznanie dla 25-letniego sukcesu modelu zarządzania Makau, stwierdzając, iż portugalski rząd podjął słuszną decyzję w tej sprawie. Zapewnił, iż Portugalia będzie kontynuować politykę jednej Chin oraz pogłębiać zaufanie polityczne i współpracę gospodarczą z Chinami. Co warto zaznaczyć, iż chiński komunikat w żaden sposób nie wspomina o rozmowach dotyczących wojny na Ukrainie.

Lider Chińskiej Republiki Ludowej ze swojej strony podkreślił, iż Chiny i Portugalia to narody o bogatej historii i kulturze, których społeczeństwa cechują się otwartością, inkluzywnością, przedsiębiorczością i samodzielnością. Powiedział, iż oba kraje „odpowiednio rozwiązały kwestię Makau” poprzez przyjazne konsultacje. Xi zaznaczył także, iż w ostatnich latach kooperacja między Chinami i Portugalią przyniosła liczne owoce w różnych dziedzinach, stanowiąc wzór dla państw o odmiennych systemach społecznych, respektujących wzajemny szacunek i korzyści. Dodał, iż Chiny są gotowe jeszcze bardziej wzmocnić komunikację strategiczną z Portugalią, prowadzić relacje dwustronne adekwatnym torem i wnosić wkład w dobrobyt i rozwój obu państw oraz świata. Ponadto portugalski komunikat wskazał, iż przewodniczący Xi określił Portugalię mianem „dobrego przyjaciela Chin” i wskazał na unikatową rolę tego państwa na arenie międzynarodowej, przywołując w tym miejscu jego oficjalną wizytę w 2018 roku.

W kontekście spotkania Montenegro-Li ten drugi zwrócił uwagę, iż 2025 rok to rok 20. rocznicy ustanowienia kompleksowego partnerstwa strategicznego między Chinami a Portugalią, co stwarza nowe możliwości dla rozwoju relacji. Zaznaczył gotowość Chin do zacieśniania wymiany na wysokim szczeblu, pogłębiania zaufania politycznego, rozszerzania współpracy w obszarach takich jak zielona gospodarka czy cyfrowa transformacja, a także wsparcia firm obu państw w ekspansji na rynki trzecie. Ponadto Li zaznaczył chęć Chin, by zwiększyć import portugalskich produktów rolnych i spożywczych oraz zachęcać chińskie przedsiębiorstwa do inwestycji w Portugalii.

11.09. Lin Chia-lung w Czechach

Minister spraw zagranicznych Tajwanu Lin Chia-lung udał się w podróż po Europie, odwiedzając trzy konkretne państwa w okresie od 11do 20 września. Pierwszym etapem podróży ministra Lina były Czechy, gdzie uczestniczył w inauguracji specjalnej wystawy zbiorów Narodowego Muzeum Pałacowego Tajwanu w Pradze. W wydarzeniu tym wzięli udział przedstawiciele świata kultury i polityki, podkreślając znaczenie relacji tajwańsko-czeskich w dziedzinie dziedzictwa i sztuki.

Minister odwiedził również Advanced Chip Design and Research Center (ACDRC) w Brnie, utworzone w ramach Taiwan–Czech Resilience Project, gdzie spotkał się z naukowcami i liderami branży technologicznej, w tym z prof. Radkiem Holým. W rozmowach akcentowano znaczenie wspólnych badań nad sztuczną inteligencją oraz rolę Tajwanu jako partnera w rozwoju nowoczesnych technologii. Lin spotkał się także z przedstawicielami tajwańskich firm Inventec i Wistron, które odgrywają istotną rolę w czeskiej gospodarce, zatrudniając lokalnych pracowników i wspierając transfer wiedzy.

12.09. Wang Yi w Austrii

Pierwszym etapem europejskiego tournée ministra spraw zagranicznych Chińskiej Republiki Ludowej, Wanga Yi, była Austria. 12 września 2025 roku chiński minister rozpoczął wizytę w Wiedniu, gdzie spotkał się z szefową austriackiej dyplomacji Beate Meinl-Reisinger. Spotkanie otworzyło serię rozmów, które koncentrowały się na umacnianiu stosunków dwustronnych, rozwoju współpracy gospodarczej, a także pogłębieniu relacji naukowych i kulturalnych.

Minister Meinl-Reisinger podkreśliła, iż Chiny pozostają jednym z najważniejszych partnerów handlowych i inwestycyjnych Austrii, stanowiąc zarazem najważniejszy rynek zbytu dla austriackich przedsiębiorstw. Obie strony zwróciły uwagę na potrzebę utrzymania stabilnych kanałów współpracy gospodarczej w obliczu globalnych wyzwań, takich jak zaburzenia łańcuchów dostaw i rosnące napięcia geopolityczne. W toku rozmów omówiono również sytuację w Ukrainie, rozwój wydarzeń na Bliskim Wschodzie oraz działania na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu.

W dalszej części wizyty Wang Yi został przyjęty przez prezydenta federalnego Austrii, Alexandra Van der Bellena. Rozmowa dotyczyła bieżących wyzwań geopolitycznych oraz konieczności zacieśnienia międzynarodowej współpracy w odpowiedzi na globalne kryzysy. Obie strony zgodnie podkreśliły znaczenie multilateralizmu jako podstawy skutecznego reagowania na problemy o charakterze ponadnarodowym, w tym zmianę klimatu i bezpieczeństwo energetyczne.

14.09. Wang Yi w Słowenii

Kolejnym etapem europejskiego tournée Wanga Yi była Słowenia. Szef chińskiej dyplomacji odbył serię spotkań z najwyższymi przedstawicielami władz państwowych — minister spraw zagranicznych Tanją Fajon, prezydent Natašą Pirc Musar, premierem Robertem Golobem oraz przewodniczącym Rady Narodowej Marko Lotričem. Była to pierwsza wizyta chińskiego ministra spraw zagranicznych w tym kraju od 2019 roku, co – jak podkreśliła Fajon – stanowi istotny sygnał o odnowieniu dialogu politycznego między Lubljaną a Pekinem.

Podczas rozmów z Tanją Fajon omówiono rozwój stosunków dwustronnych, ze szczególnym uwzględnieniem współpracy gospodarczej. Minister przypomniała, iż od 2019 roku wartość wymiany handlowej między Chinami a Słowenią wzrosła z 1,3 do 7,3 mld euro, a Chiny stały się piątym najważniejszym partnerem handlowym Słowenii. Jednocześnie zwróciła uwagę na potrzebę bardziej zrównoważonej wymiany oraz zapewnienia stabilnych dostaw metali ziem rzadkich, kluczowych dla słoweńskiego przemysłu technologicznego.

Następnie Wang Yi został przyjęty przez prezydent Natašę Pirc Musar. Rozmowa dotyczyła przede wszystkim bieżących wyzwań stojących przed społecznością międzynarodową, w tym sytuacji bezpieczeństwa globalnego i konieczności przeciwdziałania zmianom klimatu. Obie strony podkreśliły znaczenie dyplomacji i pokojowego rozwiązywania konfliktów, a prezydent Słowenii zaznaczyła, iż poszanowanie Karty Narodów Zjednoczonych oraz prawa międzynarodowego stanowi fundament stabilności i ładu światowego.

W dalszej części wizyty chiński minister spotkał się z premierem Robertem Golobem. Spotkanie rozpoczęło się rozmową w cztery oczy, po której odbyły się konsultacje obu delegacji. Dyskusja potwierdziła zbieżność stanowisk w wielu kwestiach międzynarodowych, w tym w sprawie potrzeby zawieszenia broni i dążenia do trwałego pokoju w Ukrainie oraz Palestynie. Premier Golob zwrócił uwagę na znaczenie dalszego rozwoju współpracy gospodarczej i technologicznej, która – jak podkreślił – leży w interesie obu państw.

Ostatnim punktem wizyty było spotkanie z przewodniczącym Rady Narodowej Marko Lotričem oraz przedstawicielami poszczególnych grup politycznych. Wang Yi przedstawił kierunki chińskiej polityki zagranicznej oraz filozofię współpracy opartej na dialogu, partnerstwie i wzajemnym szacunku.

15.09. Wang Yi w Polsce

Ostatnim etapem europejskiego tournée Wanga Yi była Polska. 15 września 2025 roku chiński minister spraw zagranicznych spotkał się w Helenowie z wicepremierem i ministrem spraw zagranicznych Radosławem Sikorskim w ramach IV posiedzenia Polsko-Chińskiego Komitetu Międzyrządowego — jednego z głównych mechanizmów wszechstronnego partnerstwa strategicznego między oboma krajami. Była to pierwsza od sześciu lat wizyta szefa chińskiej dyplomacji w Polsce, co nadało rozmowom szczególne znaczenie polityczne.

Rozmowy koncentrowały się na relacjach dwustronnych, kwestiach gospodarczych oraz współpracy w ramach forów międzynarodowych. Ministrowie z zadowoleniem odnotowali podpisanie porozumienia umożliwiającego wznowienie eksportu polskiego drobiu na rynek chiński. Omówiono także dalszy rozwój handlu, inwestycji i współpracy w obszarach technologii, elektromobilności i transportu. Strony potwierdziły wolę realizacji Planu działania na rzecz wzmocnienia partnerstwa strategicznego na lata 2024–2027.

Ważnym punktem rozmów była kwestia wojny w Ukrainie. Minister Sikorski podkreślił znaczenie poszanowania suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy oraz zwrócił uwagę na destabilizujące działania Rosji, w tym naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej. Wang Yi odpowiedział, iż eskalacja konfliktu nie leży w interesie żadnej ze stron i zadeklarował gotowość Chin do wspierania inicjatyw pokojowych. Obaj ministrowie wyrazili również nadzieję na poprawę sytuacji na granicy polsko-białoruskiej.

W ramach Komitetu Międzyrządowego strony uzgodniły kontynuację regularnych konsultacji politycznych, rozwój współpracy gospodarczej oraz wspieranie kontaktów społecznych, turystycznych i kulturalnych. Wang Yi zaprosił Radosława Sikorskiego do złożenia wizyty w Chinach, a kolejne posiedzenie Komitetu zaplanowano na 2027 rok w Pekinie.

Podczas wizyty chiński minister został również przyjęty przez prezydenta RP Karola Nawrockiego. Rozmowy w Pałacu Prezydenckim dotyczyły współpracy dwustronnej, bezpieczeństwa w Europie oraz sytuacji w Ukrainie i regionie Europy Środkowej w kontekście Białorusi. Obie strony potwierdziły przywiązanie do zasad Karty Narodów Zjednoczonych, a także wolę utrzymania dialogu w duchu wzajemnego szacunku i pragmatycznej współpracy.

Wang Yi przekazał pozdrowienia od przewodniczącego Xi i podkreślił, iż Polska jest dla Chin ważnym partnerem w Europie. W odpowiedzi prezydent Nawrocki wyraził uznanie dla osiągnięć Chin oraz gotowość do dalszego rozwijania przyjaznych relacji i współpracy w imię pokoju i stabilności międzynarodowej.

17.09. Lin Chia-lung we Włoszech

Kolejnym przystankiem na trasie szefa tajwańskiej dyplomacji był Rzym, gdzie minister Lin uczestniczył w koncercie i przyjęciu zorganizowanym dla tajwańskiej grupy artystycznej U-Theatre, w ramach programu Taiwan Culture in Europe 2025. Podczas wydarzenia podkreślono znaczenie wymiany kulturalnej jako narzędzia budowania wzajemnego zrozumienia między Tajwanem a Europą.

Minister wziął także udział w ceremonii otwarcia odnowionego biura reprezentacyjnego Tajwanu we Włoszech, które ma wzmocnić współpracę w obszarach gospodarki, kultury i edukacji. W przemówieniu zaznaczył, iż Tajwan i Włochy łączy przywiązanie do demokracji, wolności i kreatywności, a relacje dwustronne rozwijają się dynamicznie w duchu wspólnych wartości.

Podczas pobytu Lin odwiedził również Watykan, gdzie przekazał darowiznę w wysokości 100 000 euro na rzecz Zakonu Scalabriniego, wspierającego uchodźców i migrantów. Gest ten miał symbolizować solidarność Tajwanu z inicjatywami humanitarnymi prowadzonymi przez Stolicę Apostolską.

19.09. Lin Chia-lung w Austrii

Jako ostatni etap swojej podróży szef tajwańskiego MSZ Lin Chia-lung wybrał Austrię, gdzie uczestniczył w koncercie „When East Meets West”, promującym tajwańską kulturę w Europie Środkowej. W Wiedniu spotkał się z parlamentarzystami oraz przedstawicielami stowarzyszeń wspierających relacje z Tajwanem, z którymi omówił możliwości dalszej współpracy w dziedzinach gospodarki, technologii i wymiany akademickiej. W rozmowach podkreślono szczególnie znaczenie branży ICT oraz inżynierii precyzyjnej, w których Austria i Tajwan mogą wzajemnie uzupełniać swoje kompetencje. Minister Lin zwrócił uwagę na potrzebę intensyfikacji wizyt parlamentarnych i inicjatyw gospodarczych, które wzmocnią relacje między oboma krajami.

30.09. Były asystent polityka AfD skazany za szpiegostwo

W kwietniu 2024 roku niemiecką opinię publiczną obiegła informacja o aresztowaniu Jiana Guo, w latach 2019-2024 pełniący funkcję asystenta jednego z czołowych polityków AfD – Maximiliana Kraha (szerzej na ten temat pisaliśmy w „Przeglądzie” z kwietnia 2024 roku). 30 września 2025 roku sąd w Dreźnie skazał Guo na cztery lata i dziewięć miesięcy więzienia za działanie w charakterze agenta chińskiego wywiadu. Prokuratorzy zarzucili Guo, iż był tajnie zatrudniony przez chińską agencję wywiadowczą i przekazywał informacje o negocjacjach i decyzjach Parlamentu Europejskiego, zbierał dane osobowe przywódców AfD oraz szpiegował chińskich działaczy opozycji i dysydentów. Co więcej, zebrał informacje na temat transportów wojskowych odlatujących z lotniska Lipsk/Halle i osób pracujących w przemyśle zbrojeniowym. W tym zakresie Guo współpracował Yaqi X. – kobietą pracującą dla firmy logistycznej na lotnisku. Została ona również skazana na okres niecałych dwóch lat więzienia w zawieszeniu na trzy lata.

Strona chińska nie ustosunkowała się do skazana Guo, również nie odpowiedziała na prośbę o komentarz ze strony Agencji Reutera. Natomiast Krah w dalszy ciągu utrzymuje, iż o niczym przez cały czas nie wiedział, z kolei zarzucanie mu lobbowania na rzecz Chin określa mianem oszczerstwa.