Państwowy model ROP będzie nieefektywny i kosztowny

Zdjęcie: piotr30

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, wprowadzający system ROP.

Monopol państwowy zamiast konkurencji

Przewiduje on, iż najważniejsze zadania związane z zarządzaniem środkami finansowymi i koordynacją działań przejmie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jako jedyna organizacja ROP Opakowań. W efekcie zniknie przestrzeń dla konkurencji ponieważ przepisy doprowadzą do likwidacji wszystkich w tej chwili działających organizacji odzysku opakowań, a rynek zostanie zdominowany przez jeden podmiot.

– Zdecydowanie sprzeciwiamy się takiemu systemowi. Centralizacja nie sprzyja efektywności. Rynek opakowań i recyklingu potrzebuje pluralizmu, rywalizacji między firmami i transparentnych zasad, a nie modelu, który tworzy jeden, biurokratyczny ośrodek decyzyjny. Ponadto wydaje się, iż tak duża rewolucja jak likwidacja organizacji odzysku, które od ponad 20 lat działają na naszym rynku, to krok w złą stronę, a także pozbawienie dziesiątek tysięcy firm codziennego wsparcia w rozwiązywaniu ich problemów – podkreśla Piotr Mazurek, ekspert Konfederacji Lewiatan ds. gospodarki obiegu zamkniętego.

Brak uczciwego rozliczenia kosztów

W projekcie ustawy trudno doszukać się wyraźnych zasad oparcia kalkulacji kosztów o formułę kosztu netto, czyli rozliczania rzeczywistych kosztów gospodarowania odpadami po odjęciu przychodów ze sprzedaży surowców wtórnych. Oznacza to, iż producenci mogą być obciążani nadmiernymi opłatami, niezależnie od tego, czy ich opakowania są łatwe, czy trudne do recyklingu.

– Proponowane zapisy w zakresie kalkulacji kosztów są ryzykowne i mogą prowadzić do nadmiernych nieuzasadnionych obciążeń. Jakość i podatność opakowań do recyklingu powinna być wyraźnie premiowana, a system powinien wspierać innowacje i bardziej przyjazne środowisku rozwiązania – mówi Piotr Mazurek.

Ryzyko wzrostu kosztów

Centralnie sterowane systemy nie działają efektywnie. Jak przyznaje resort klimatu i środowiska w ocenie skutków regulacji, Węgry, które wprowadziły podobny model, odnotowały ogromne problemy, w tym drastyczny spadek poziomów recyklingu i skokowy wzrost kosztów dla firm – choćby kilkukrotny. Natomiast tam, gdzie systemem zarządzają prywatne organizacje ROP, czyli takie, które faktycznie reprezentują wprowadzających, środki są wydawane w sposób efektywny, co skutkuje osiąganiem wysokich poziomów recyklingu, przy utrzymaniu optymalnych kosztów.

– Wykorzystajmy doświadczenia prawie wszystkich państw europejskich we wdrażaniu efektywnego systemu ROP w opakowaniach, a nie projektujmy konstrukcji ryzykownych i eksperymentalnych. Polska potrzebuje stabilnych, konkurencyjnych rozwiązań, które zapewnią wysokie poziomy recyklingu, a nie biurokratycznego modelu, który w praktyce generuje koszty i obniża efektywność – dodaje Piotr Mazurek.

Słabości nowego modelu ROP

• państwowy monopol nie zagwarantuje wyższej efektywności, a może wręcz zablokować rozwój sektora,
• brak mechanizmu kosztu netto spowoduje nadmierne i niesprawiedliwe obciążenia dla przedsiębiorców,
• bez konkurencji system straci elastyczność i zdolność szybkiego reagowania na wyzwania środowiskowe.

Przedsiębiorcy zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan nie godzą się na taki model ROP. System, który nie uwzględnia kosztu netto i eliminuje konkurencję, nie będzie ani efektywny ekonomicznie, ani wystarczający, by wspierać recykling i ograniczać ilość odpadów opakowaniowych.

Konfederacja Lewiatan