Józef Kossecki – między nauką a polityką

W dniu 18 listopada br. minęła 7 rocznica śmierci doc. Józefa Kosseckiego – inżyniera, politologa, cybernetyka społecznego (wraz z Marianem Mazurem współtwórcy polskiej szkoły cybernetycznej), a także publicysty i działacza politycznego.

Józef Kossecki urodził się w 1936 roku w Kaliszu w rodzinie o tradycjach szlacheckich. Jego ojciec Stefan Kossecki był oficerem Wojska Polskiego zamordowanym przez NKWD, awansowanym pośmiertnie do stopnia generała brygady. W 1958 roku Józef Kossecki utworzył wraz z Przemysławem Górnym opozycyjną organizację odwołującą się do tradycji przedwojennej endecji – Ligę Narodowo-Demokratyczną. Z uwagi na tajny charakter i kilkustopniową hierarchię organizacyjną, skład osobowy Ligi nie jest do końca znany. Do organizacji należeli między innymi późniejsi działacze polityczni: Henryk Klata, Janusz Krzyżewski, Henryk Goryszewski i Marian Barański. Sprzeczne są natomiast relacje co do roli jaką odegrali w organizacji: Jan Bogdanowicz, Leon Mirecki i Wiesław Chrzanowski – choć niewątpliwie mieli w tym czasie polityczne kontakty z Górnym i Kosseckiem. Józef Kossecki wspominał natomiast, iż nieformalnym przywódcą Ligi był bioetyk, demograf i prekursor obrony życia poczętego Walenty Majdański.

Z programu LND wynikało, że: organizacja miała charakter kadrowy, a jej głównym celem był aspekt samokształceniowy – m.in. „kształtowanie kadry działaczy politycznych, zdolnych do samodzielnego realizowania programu Ligi” i „studia nad sytuacją polityczną oraz praca nad dostosowaniem polskiej myśli politycznej do zmienionych warunków”. Organizacja postawiła sobie również trudny i ambitny cel – stopniowego przenikania do wszystkich organizacji jawnie działających i aparatu państwowego, co w przyszłości będzie głównie udziałem Kosseckiego. W 1960 roku organizacja została rozbita przez SB, a Józef Kossecki skazany na karę 2 lat pozbawienia wolności. W następnych latach działalność Ligi działała w sposób niesformalizowany i opierała się na kontaktach środowiskowych prowadzonych pod innymi szyldami.

Po wyjściu z więzienia Kossecki początkowo nie angażował się w działalność polityczną, poświęcając się głównie pracy naukowej. W drugiej połowie lat sześćdziesiątych nawiązał jednak kontakty z niektórymi wpływowymi osobami z ówczesnego establishmentu politycznego – m.in. płk. Zbigniewem Załuskim i red. Ryszardem Gontarzem. Dzięki temu Kossecki zaczął publikować artykuły w takich tytułach jak „Walka Młodych”, czy „Prawo i Życie”. W roku 1974 Kossecki wstąpił do PZPR, po to aby, jak później utrzymywał wpływać na nacjonalizujące skrzydło w partii i tym samym realizować cele statutowe Ligi. Jednocześnie działał w Towarzystwie Kultury Moralnej, zajmującym się obroną życia poczętego.

W 1978 roku Józef Kossecki wydał książkę: „Tajemnice mafii politycznych”, poświęconą działalności tajnych stowarzyszeń. W latach osiemdziesiątych Kossecki publikował m.in. w tygodniku „Rzeczywistość” i był sekretarzem do spraw propagandy Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”. Wydał też książkę: „Geografia opozycji politycznej w Polsce w latach 1976-1981”. W tym czasie jednoznacznie opowiedział się przeciw „Solidarności”, dopatrując się w jej kierowniczych i doradczych kręgach powiązań z zachodnimi ośrodkami dyspozycyjnymi, tak jak miało to miejsce w mniejszej skali w przypadku KOR-u. Jednocześnie nie identyfikował się z główną linią partii, a zwłaszcza z jej liberalnym i kosmopolitycznym skrzydłem związanym z Mieczysławem Rakowskim i Hieronimem Kubiakiem, którym publicznie zarzucał antypolską dywersję. To sprawiło, iż został zwolniony z pracy w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach.

Po przemianach ustrojowych w 1989 roku Józef Kossecki zaangażował się w działalność założonej przez Stanisława Tymińskiego Partii X, której był wiceprzewodniczącym, a następnie przewodniczącym. W wyborach parlamentarnych w 1991 roku Państwowa Komisja Wyborcza unieważniła 32 listy okręgowe ugrupowania, a w 1993 roku partia nie przekroczyła progu wyborczego. Po tych niepowodzeniach oraz na skutek konfliktów wewnętrznych partia uległa dezintegracji, a w konsekwencji rozwiązaniu, a sam Kossecki wycofał się z życia politycznego. Godna odnotowania jest natomiast rehabilitacja przez Sąd Najwyższy w 1992 roku Józefa Kosseckiego i innych działaczy Ligi Narodowo-Demokratycznej.

Józef Kossecki był człowiekiem wszechstronnie uzdolnionym. Ukończył Wydział Budownictwa Przemysłowego i Ogólnego Politechniki Śląskiej w Gliwicach, gdzie został zatrudniony jako asystent. Był adiunktem w Instytucie Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk, gdzie doktoryzował się w 1967 roku. Przedmiotem jego szczególnych zainteresowań badawczych była cybernetyka społeczna, a zwłaszcza działalność profesora Mariana Mazura, którego dorobek twórczo rozwijał. W późniejszych latach Józef Kossecki był pracownikiem naukowym w stopniu docenta w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach oraz na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie wykładał cybernetykę. Miał także wykłady zlecone w Wyższej Szkole Nauk społecznych przy PZPR oraz Akademii Sztabu Generalnego. Zajmował się także metacybernetyką oraz metodami walki informacyjnej.

Osobny rozdział stanowi zainteresowanie Józefa Kosseckiego teorią cywilizacji stworzoną przez prof. Feliksa Konecznego. Dorobek badawczy Feliksa Konecznego Kossecki starał się twórczo rozwijać i uwspółcześniać, wykorzystując do tego m.in. metody cybernetyczne. W powyższym zakresie stosował teorię systemów autonomicznych Mariana Mazura oraz teorię norm społecznych Leona Petrażyckiego, dzięki czemu opracował „Podstawy nauki porównawczej o cywilizacjach”, wydane w roku 1996. W ostatnich latach życia Józef Kossecki prowadził wykłady i seminaria w ramach Narodowej Akademii Informacyjnej, dotyczące między innymi nauki o cywilizacjach, cybernetyce i wojnie informacyjnej. Pozostawił po sobie grono kontynuatorów, którzy w rozwijają jego spuściznę w ramach wspomnianej Narodowej Akademii Informacyjnej.

Pomimo wielu zasług i znacznego dorobku doc. Józef Kossecki dla wielu pozostaje osobą niejednoznaczną i kontrowersyjną. Wiąże się to z jego długoletnią przynależnością do PZPR, służbą w ORMO, a także przypisywaną mu współpracą ze SB. Do tego ostatniego zarzutu Józef Kossecki nigdy się nie przyznał – co więcej twierdził, iż dzięki metod cybernetycznych opracował metody namierzania agentury SB oraz obcych wywiadów i kanałów wpływu w Polsce. Sprawą zajmował się między innymi Marcin Hagmajer, który w tekście zamieszczonym w serwisie „Konserwatyzm.pl” – „10 rocznica zwycięskiej bitwy z IPN” – odniósł się do metod jakimi próbowano zdyskredytować i skompromitować Józefa Kosseckiego.

Autor podkreślił, iż w materiałach zebranych przez IPN jest wiele wątpliwości i niejasności, takich jak m.in.: błędna rejestracja imion, brak zobowiązania do współpracy i ustalenia honorariów, selektywność dokumentów, które nie były pisane manualnie, ale na maszynie, czy też znaczna ilość wstawek, które mogły być spreparowane później. Wszystko to podważa wiarygodność zarzutów wobec doc. Józefa Kosseckiego, którego działalność i dorobek naukowy winny zostać docenione i zachowane w pamięci.

Michał Radzikowski

Myśl Polska, nr 49-50 (4-11.12.2022)