25 sierpnia Franciszek zwrócił się zdalnie do ok. 400 młodych rosyjskich katolików, którzy zebrali się w bazylice św. Katarzyny w Sankt Petersburgu. Najpierw odczytał przesłanie przygotowane wcześniej po hiszpańsku. Powiedział między innymi: „Bądźcie siewcami ziarna pojednania i pokoju. Bądźcie siewcami małych nasion, które tej zimy wojny nie zakiełkują jeszcze w zamarzniętej ziemi, ale zakwitną w przyszłej wiośnie”.
„Dzieci wielkiej Rosji”
Potem, już spontanicznie, dodał po włosku: „Nie zapominajcie nigdy o waszym dziedzictwie. Jesteście dziećmi wielkiej Rosji; wielkiej Rosji świętych, wielkiej Rosji Piotra I, Katarzyny II, tego wielkiego imperium, o tak wielkiej kulturze i wielkim człowieczeństwie. Nie rezygnujcie nigdy z tego dziedzictwa. Jesteście spadkobiercami Matki Rosji, idźcie z nią naprzód”.
Tę osobliwą wypowiedź przyjął z najwyższym zadowoleniem rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow, który oświadczył: „Papież zna rosyjską historię i bardzo dobrze. Ona rzeczywiście jest głęboka, ma głębokie korzenie”.
Franciszek w przeszłości był oskarżany o to, iż nie potępił rosyjskiej agresji na Ukrainę w wystarczająco ostrych słowach. Watykan usiłuje zachować stanowisko w miarę neutralne, aby prowadzić mediacje między Kijowem a Moskwą. Jak dotąd, łagodnie mówiąc, osiągnął niewiele. Niektórzy komentatorzy piszą, iż Franciszek – jako duchowny z Argentyny – nie rozumie Europy Środkowo-Wschodniej i idealizuje Rosję.
Papież Franciszek I na spotkaniu z rosyjską młodzieżą:
"Jesteście spadkobiercami wielkiej Rosji. Świętych władców, wielkiej Rosji Piotra I, Katarzyny II, tego oświeconego imperium wielkiej kultury. Nigdy nie rezygnujcie z dziedzictwa Matki Rosji."
Ciężko chory człowiek. pic.twitter.com/u9WuWBlT98
— #Antykomunizm (@Libertarianin_) August 27, 2023
Zbrodnie przeszłości
Niemniej wypowiedź papieża można uznać za osobliwą, wręcz wstrząsającą. Car Piotr I, do którego lubi porównywać się Putin, był lubującym się w egzekucjach, okrutnym sadystą, który rozkazał zamęczyć na śmierć własnego syna. W 1705 roku Piotr I wymordował grecko katolickich zakonników bazylianów, w należącym do Rzeczypospolitej Połocku. Pijany car wtargnął z żołnierzami do katedry Mądrości Bożej i zażądał od przełożonego klasztoru kluczy od tabernakulum, a gdy ten odmówił, własno manualnie zamordował przeora; czterech bazylianów rozkazał utopić w nurtach Dźwiny. W 1708 roku wojska Piotra dokonały przerażającej masakry w mieście Baturyn w Ukrainie, które było rezydencją hetmanów kozackich. Zginęło wtedy ponad 11 tysięcy mężczyzn, kobiet i dzieci.
Cyniczna i rozpustna Katarzyna II utopiła we krwi rebelię Pugaczowa, zlikwidowała Kozaczyznę zaporoską, zagarnęła Krym i stała się morderczynią katolickiej Rzeczypospolitej.
Matka Rosja
Nic dziwnego, iż Franciszek znalazł się w ogniu krytyki. Niezależny białoruski portal Nexta zauważył, iż katolicy Polski, Litwy i Białorusi trzy razy zrywali się do powstania przeciw „oświeconemu imperium” rosyjskiemu. Rzecznik ukraińskiego MSZ Ołeh Nikołenko podkreślił, iż taką imperialistyczną propagandą, „więziami duchowymi” i potrzebą ratowania „Matki Rosji” Kreml uzasadnia zabójstwa tysięcy Ukraińców i Ukrainek, zniszczenie setek ukraińskich miast oraz wiosek. „Bardzo przykre, iż wielkomocarstwowe rosyjskie idee, które są przyczyną nieustannej agresywności Rosji, świadomie lub nieświadomie wybrzmiewają z ust papieża” – ubolewał Nikołenko.
Światosław Szewczuk, biskup Ukraińskiej Cerkwi Greckokatolickiej, zwierzchnik Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, stwierdził, iż słowa papieża spowodowały wielki ból i troskę, oraz wyraził obawę, iż mogą one stać się inspiracją dla „neokolonialnych ambicji kraju agresora”. Poprosił też Watykan o wyjaśnienia.
29 sierpnia dyrektor biura prasowego Stolicy Apostolskiej Matteo Bruni wydał komunikat: „W improwizowanych słowach pozdrowień do młodych rosyjskich katolików kilka dni temu, jak jasno wynika to z kontekstu, w jakim je wypowiedział, papież zamierzał zachęcić młodych ludzi do zachowania i promowania tego, co jest pozytywne w wielkim rosyjskim dziedzictwie kulturowym i duchowym, a na pewno nie do wychwalania imperialistycznej logiki i osobistości rządzących”.
🇻🇦🇲🇳 Papież Franciszek chwali kolejny imperializm i kolejnego wroga Polski. Tym razem zachwyca się Czyngis-Chanem i mongolskim imperializmem. Może warto rozważyć zaproszenie Nuncjusza do MSZ aby przedstawić polski punkt widzenia?
"Ponadto, przybywam do Mongolii w czasie ważnej… pic.twitter.com/YVeLLJ5ZUV
— Historia.org.pl 🇵🇱 (@historia_org_pl) September 3, 2023
