Czy przełożony żołnierza, od którego otrzymał meldunek w sprawie stwierdzenia niezawinionych braków w umundurowaniu, ma prawo odmówić przesłania tego dokumentu do wyższego przełożonego? Co grozi za naruszenie nietykalności cielesnej żołnierza? Czy istnieje obowiązek zgłaszania faktu zostania członkiem komisji wyborczej przełożonemu?

Jestem szeregowym zawodowym. Przez dwa tygodnie przebywałem na zwolnieniu lekarskim i nie byłem obecny w jednostce. Po powrocie, w mojej szafie, którą współdzielę z innym żołnierzem, zauważyłem braki w umundurowaniu, nie było m.in. hełmu oraz maski. Napisałem w tej sprawie meldunek do przełożonego. Po tygodniu wezwał mnie on do siebie i powiedział, że nie będzie przesyłał meldunku do wyższego przełożonego, zażądał też mojego przyznania się do zgubienia brakujących elementów umundurowania. Co mogę zrobić w tej sytuacji?

Wskazaną kwestię reguluje ustawa z 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny, szczególnie przepisy art. 231, 276 oraz 278 oraz rozporządzenie MON z 21 kwietnia 2022 roku w sprawie umundurowania i wyekwipowania żołnierzy zawodowych.
W omawianym przypadku przełożony nie ma prawa ukrywać meldunku, ponieważ jest to istotny dokument, który zawiera opis sytuacji o określonych konsekwencjach prawnych. Zgodnie z art. 231 kodeksu karnego funkcjonariusz publiczny, który przekraczając swoje uprawnienia albo nie dopełniając obowiązków działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Ponadto zgodnie z art. 276 kodeksu karnego „kto niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznym, ukrywa lub usuwa dokument, którym nie ma prawa wyłącznie rozporządzać, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.

Przedstawione w pytaniu zdarzenie powinno zostać zbadane przez uprawnione do tego organy, tj. Żandarmerię Wojskową. Zgodnie bowiem z art. 278 kodeksu karnego „kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

Należy również podkreślić, że zgłoszenie sprawy do odpowiednich służb może uwolnić żołnierza od odpowiedzialności za szkodę w mieniu wojskowym oraz przyczynić się do wydania utraconego umundurowania i wyekwipowania. Zgodnie bowiem z § 9 rozporządzenia ministra obrony narodowej z 21 kwietnia 2022 roku w przypadku utraty, zniszczenia lub obniżenia wartości użytkowej uprzednio wydanego umundurowania oraz wyekwipowania żołnierz zawodowy może otrzymać umundurowanie i wyekwipowanie przed upływem okresu używalności. Organem właściwym w tych sprawach jest dowódca jednostki budżetowej, na której zaopatrzeniu w dziale mundurowym pozostaje żołnierz. W opisanej sytuacji żołnierz może powiadomić o zaistniałej sytuacji wyższego przełożonego – pomijając drogę służbową (pkt 129 lit. a oraz c zdanie ostatnie Regulaminu ogólnego żołnierza WP).

Zabezpieczałem operację „Feniks”. Podczas wykonywania obowiązków (sprzątanie terenów popowodziowych) zostałem zaatakowany przez osobę cywilną. Mężczyzna z niewiadomych przyczyn uderzył mnie w plecy i głowę. Wskutek upadku doznałem kontuzji prawego kolana oraz urazu głowy. Co powinienem zrobić?

Wskazaną kwestię regulują przepisy art. 132 ustawy z 11 marca 2022 roku o obronie ojczyzny w powiązaniu z art. 222 i 223 ustawy z 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny.

Zgodnie z ustawą o obronie ojczyzny żołnierze z tytułu pełnienia służby wojskowej w czasie wykonywania obowiązków służbowych podlegają szczególnej ochronie przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. W omawianej sytuacji osoba cywilna mogła dopuścić się naruszenia nietykalności cielesnej żołnierza (art. 222 Kodeksu karnego), co jest zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3, lub nawet czynnej napaści (art. 223 Kodeksu karnego), co z kolei jest zagrożone karą pozbawienia wolności nawet do lat 10.

Żołnierz powinien niezwłocznie i wszelkimi możliwymi sposobami powiadomić o zdarzeniu swoich przełożonych, ci zaś są zobligowani do zawiadomienia Żandarmerii Wojskowej oraz wezwania na miejsce zdarzenia zespołu ratownictwa medycznego. Przełożony żołnierza obligowany jest z kolei do napisania do dowódcy jednostki wojskowej meldunku o zdarzeniu, opisując w nim okoliczności zdarzenia, jak i doznane urazy oraz podając dane personalne świadków. Jeżeli doznane urazy nie są na tyle poważne, że poszkodowany wymaga hospitalizacji, na prośbę żołnierza przełożeni powinni zezwolić mu na udanie się do lekarza w celu wykonania obdukcji, która może posłużyć jako dowód w ewentualnym procesie o odszkodowanie z powództwa cywilnego. Obdukcję może wykonać każdy lekarz, niezależnie od specjalizacji i miejsca pracy.

Żołnierz może również zgłosić się do Zespołu Ochrony Praw Żołnierzy, gdzie uzyska dostęp do informacji prawnej oraz może zostać mu przydzielony pełnomocnik reprezentujący go jako pokrzywdzonego w procesie karnym przeciwko osobie cywilnej.

Czy żołnierz zawodowy może wchodzić w skład komisji wyborczej w wyborach prezydenckich?

Tak, żołnierz może być członkiem obwodowej komisji wyborczej. Żołnierz zawodowy nie ma obowiązku zgłaszania faktu zostania członkiem komisji wyborczej swojemu przełożonemu.
Ustawa o obronie ojczyzny w art. 346 określa jedynie, że żołnierz musi niezwłocznie poinformować dowódcę w sytuacji, gdy kandyduje do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Parlamentu Europejskiego, na kierownicze stanowiska w państwie obsadzane na podstawie wyboru i do organów samorządu terytorialnego. W takich przypadkach na czas trwania kampanii wyborczej żołnierzowi zawodowemu jest udzielany urlop bezpłatny.

Jednocześnie zgodnie z obowiązującym stanem prawnym członkiem komisji wyborczej może zostać obywatel Polski, który ukończył 18 lat najpóźniej w dniu zgłoszenia swojej kandydatury, nie jest pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu, nie jest pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu i nie jest ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu.

Kandydatem do składu komisji nie może być natomiast kandydat w wyborach, komisarz wyborczy, pełnomocnik wyborczy i finansowy komitetu wyborczego, urzędnik wyborczy, mąż zaufania, a także osoba będąca małżonkiem czy krewnym kandydata w wyborach. Osoby spokrewnione z kandydatami w wyborach mogą być członkami obwodowych komisji wyborczych, ale wyłącznie w innych okręgach wyborczych niż okręg, w którym kandyduje osoba z nimi spokrewniona.

Jestem oficerem młodszym, mam dwoje niepełnoletnich dzieci. Podczas separacji mieszkam z żoną i dziećmi pod jednym adresem. Czy w sytuacji gdy dojdzie do rozwodu, a w wyniku wyroku sądu opieka będzie sprawowana naprzemiennie przez oboje rodziców (w tym ojca mieszkającego pod innym adresem), będą przysługiwały mi normy mieszkaniowe na dzieci?

Zgodnie z ustawą 21 ust. 1 o zakwaterowaniu żołnierzy zawodowych od dnia wyznaczenia na pierwsze stanowisko służbowe do dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej żołnierzowi przysługuje prawo do zakwaterowania na czas pełnienia służby wojskowej w miejscowości, w której pełni on służbę lub w miejscowości pobliskiej albo – za jego zgodą – w innej miejscowości. Prawo do zakwaterowania jest realizowane w jednej z następujących form, tj. przydział kwatery albo innego lokalu mieszkalnego na czas pełnienia służby, przydział miejsca w internacie albo kwaterze internatowej, wypłata świadczenia mieszkaniowego. To żołnierz wybiera jedną z form zakwaterowania.

W art. 26 ust. określono, że przy ustalaniu należnej żołnierzowi zawodowemu powierzchni użytkowej podstawowej lokalu uwzględnia się jego stanowisko oraz stan rodzinny. Liczbę norm powierzchni reguluje rozporządzenie MON z 29 lipca 2016 roku w sprawie powierzchni użytkowej podstawowej przysługującej żołnierzom zawodowym.

W odniesieniu do pytania określona kwestia (zakres) będzie rozpatrzona w postępowaniu administracyjnym, którego finałem będzie decyzja administracyjna. Oznacza to, że żołnierz zawodowy będzie musiał przedłożyć w sprawie stosowne dokumenty, potwierdzające z kim zamieszkuje. Ustalenie zamieszkania żołnierza zawodowego z dziećmi, tj. czy miejsce zamieszkania jest wspólne, będzie najistotniejsze.

Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom, mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. W przypadku gdy dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy. Sąd ustala wówczas miejsce pobytu dziecka przy z jednym z rodziców, co powoduje, że dziecko przy tym rodzicu ma pobyt stały, natomiast pobyt dziecka w innym miejscu – np. u drugiego rodzica – musi być traktowany jak pobyt tymczasowy. Jednakże należy zastrzec, że każda sprawa jest indywidualna, a o jej indywidualności stanowi stan faktyczny ustalony przez właściwy organ na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów.

Wypłatę których z przyznawanych dodatków należy zawiesić w przypadku wymierzenia żołnierzowi kary dyscyplinarnej do czasu jej zatarcia?

W przypadku wymierzenia żołnierzowi kary dyscyplinarnej organ, który przyznał świadczenie motywacyjne, wstrzymuje wypłatę tego świadczenia z dniem zaistnienia tych okoliczności. Wstrzymanie wypłaty następuje w formie dokumentu wydawanego dla celów ewidencyjnych przez organ, który przyznał to świadczenie.

Analogiczna sytuacja dotyczy dodatkowego świadczenia motywacyjnego przyznanego na podstawie art. 449b ustawy o obronie ojczyzny.