PARYŻ / WASZYNGTON / DUBAJ, 28 czerwca (Reuters) - Europejscy dyplomaci powiedzieli Iranowi, iż planują utrzymać sankcje Unii Europejskiej za pociski balistyczne, które wygasną w październiku w ramach nieistniejącego porozumienia nuklearnego z Iranem z 2015 r., Cztery źródła podały, co może sprowokować irański odwet.
Źródła podały trzy powody utrzymania sankcji: użycie przez Rosję irańskich dronów przeciwko Ukrainie; możliwość transferu przez Iran rakiet balistycznych do Rosji; i pozbawienie Iranu korzyści płynących z porozumienia nuklearnego, biorąc pod uwagę, iż Teheran naruszył porozumienie, choć dopiero po tym, jak Stany Zjednoczone zrobiły to jako pierwsze.
Utrzymanie sankcji UE odzwierciedlałoby wysiłki Zachodu, aby powstrzymać Iran przed rozwojem broni jądrowej i środków do jej dostarczenia pomimo upadku porozumienia z 2015 r., Które ówczesne USA. Prezydent Donald Trump zrezygnował w 2018 roku.
Sednem tego paktu, który Iran zawarł z Wielką Brytanią, Chinami, Francją, Niemcami, Rosją i Stanami Zjednoczonymi, ograniczył program nuklearny Teheranu, aby utrudnić mu zdobycie materiału rozszczepialnego do bomby w zamian za zwolnienie z sankcji gospodarczych.
W wyniku wycofania się Trumpa z umowy i niepowodzenia prezydenta USA Joe Bidena w jej przywróceniu, Iran może wyprodukować materiał rozszczepialny dla jednej bomby w ciągu około 12 dni, według szacunków USA, w porównaniu z rokiem, w którym porozumienie obowiązywało.
Po faktycznym upadku tej umowy stosunki Iranu z Zachodem pogorszyły się w ciągu ostatniego roku, co skłoniło Waszyngton i jego sojuszników do poszukiwania sposobów na deeskalację napięć, a jeżeli tak się stanie, na ożywienie pewnego rodzaju ograniczeń nuklearnych.
Iran zaprzecza dążeniu do broni jądrowej, którą Zachód postrzega jako zagrożenie dla Izraela i eksporterów ropy z Zatoki Perskiej.
MOŻLIWY ODWET IRANU
"Irańczycy zostali dość jasno poinformowani (o planach utrzymania sankcji), a teraz pytanie brzmi, jakie kroki odwetowe mogą podjąć Irańczycy i (jak) to przewidzieć" - powiedział zachodni dyplomata pod warunkiem zachowania anonimowości.
Sankcje UE mają wygasnąć 18 października na mocy rezolucji ONZ, która zapisała porozumienie nuklearne z 2015 roku.
"Wezwali" Iran, by nie robił niczego w celu opracowania pocisków balistycznych, które mogłyby przenosić broń jądrową, co wzywało Iran, by tego nie robił, ale bez obowiązkowego zakazu.
Zabroniono również komukolwiek kupowania, sprzedawania lub przekazywania dronów i ich komponentów zdolnych do latania ponad 300 km (186 mil) do lub z Iranu bez uprzedniej zgody Rady Bezpieczeństwa ONZ, pozwolenia, które nie zostało udzielone.
Od 2017 roku Iran przeprowadził serię testów rakiet balistycznych i wystrzeliwania satelitów pomimo rezolucji, a w maju wystrzelił pocisk o potencjalnym zasięgu 2 km.
Europejskie mocarstwa są zaniepokojone rosnącymi stosunkami obronnymi między Teheranem a Moskwą, które według zachodnich urzędników widziały, jak Rosja używa irańskich dronów do ataku na Ukrainę, oraz możliwością dostarczenia przez Iran pocisków balistycznych do Rosji.
Nie było jasne, czy E3, grupa składająca się z Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec, powiedziała Iranowi o zamiarze utrzymania sankcji UE, gdy ich wyżsi urzędnicy spotkali się z głównym negocjatorem nuklearnym Iranu Alim Bagheri Kani 12 czerwca w Abu Zabi.
Unijny dyplomata Enrique Mora, który koordynuje rozmowy na temat umowy z 2015 r., podniósł kwestię utrzymania sankcji UE podczas spotkania z Bagheri Kani w Doha 21 czerwca, ale irański urzędnik odmówił omówienia tej sprawy, powiedział irański urzędnik Reuterowi pod warunkiem zachowania anonimowości.
Drugi irański urzędnik odrzucił możliwość utrzymania sankcji, mówiąc, iż Teheran od lat rozwijał swój program nuklearny i rakietowy pomimo zachodnich sankcji.
"Utrzymanie sankcji, w jakimkolwiek charakterze i formie, nie utrudni ciągłych postępów Iranu" - powiedział irański urzędnik, również pod warunkiem zachowania anonimowości. "Służy jako przypomnienie, iż na Zachodzie nie można polegać i ufać".
POROZUMIENIE NUKLEARNE "JUŻ NIE ISTNIEJE"
Brytyjskie ministerstwo spraw zagranicznych nie skomentowało, czy E3 planuje utrzymać sankcje, czy też poinformowało Iran o jakiejkolwiek decyzji.
Jednak rzecznik brytyjskiego ministerstwa spraw zagranicznych powiedział, iż rozmowy 12 czerwca w Abu Zabi "obejmowały zakres naszych obaw dotyczących zachowania Iranu, w tym jego ciągłej eskalacji nuklearnej".
Podobne uwagi na temat tych rozmów wydały ministerstwa spraw zagranicznych Francji i Niemiec.
Europejski dyplomata powiedział, iż Mora zaczął tworzyć podstawy prawne do utrzymania sankcji, które musiałyby zostać zatwierdzone przez wszystkich 27 członków UE. Dwa źródła podały, iż kwestia ta nie była jeszcze omawiana we wszystkich państwach UE.
"Zniesienie sankcji opierało się na zasadzie, iż 2231 będzie przestrzegany" - powiedział dyplomata, odnosząc się do rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ, która zapisała porozumienie z 2015 roku. "Tak się nie stało, więc trwa dyskusja z Irańczykami, aby wyjaśnić, iż nie zniesiemy tych sankcji".
Rzeczniczka UE Nabila Massrali powiedziała, iż JCPOA określa dość szczegółowo zobowiązania różnych uczestników w tak zwanym Dniu Przejściowym, który był jeszcze kilka miesięcy (18 października).
"W odpowiednim czasie dostarczymy dalszych informacji na temat aspektów związanych z UE" - powiedziała w odpowiedzi na szczegółowe pytania Reutersa.
Zgodnie z porozumieniem nuklearnym z 2015 r. każda ze stron może uruchomić "snapback" lub powrót wszystkich sankcji, które usunęła. Większość amerykańskich sankcji została przywrócona po tym, jak Trump opuścił umowę.
Jednak trzy źródła powiedziały, iż E3 nie chce tego robić głównie dlatego, iż podważyłoby to groźbę przekazaną w liście od ministrów spraw zagranicznych do Iranu w zeszłym roku, iż wywołają "odbicie", jeżeli Iran wzbogaci uran do jakości broni.
Iran wzbogacił uran do 60% czystości, a organ nadzoru nuklearnego ONZ znalazł ślady wzbogacone do 83,7%, mniej niż 90% postrzegane jako klasa broni. Umowa z 2015 r. ograniczyła wzbogacanie do 3,67%.
Henry Rome, analityk z Washington Institute for Near East Policy, powiedział, iż decyzja UE o utrzymaniu sankcji byłaby pierwszym znaczącym przypadkiem, w którym E3 nie przestrzega warunków porozumienia nuklearnego.
"Nie zastępuje to przepisów ONZ, ale zapewni, przynajmniej w ramach uprawnień rządów europejskich, iż nie akceptują tego rodzaju irańskiego zachowania" – powiedział Rzym. "I odzwierciedla to, iż rezolucja Rady Bezpieczeństwa zapisuje umowę, która już nie istnieje w żadnej realistycznej formie".
Przetlumaczono przez translator Google
zrodlo|:https://www.reuters.com/world
