Co dziś znaczy autorytet?

strona Federacji Polskiej Le Droit Humain, 28 czerwca 2023

Słowo „autorytet” pochodzi od łacińskiego auctoritas. W starożytnym Rzymie oznaczało ono ogólne poważanie, jakim społeczeństwo darzyło konkretną osobę, i to niekoniecznie w kontekście politycznym. Auctoritas posiadali ludzie o wybitnej sile przebicia, którzy byli w stanie wywrzeć znaczący wpływ na innych i pociągnąć ich do popierania wyrażanej przez siebie woli. Intuicyjnie warto sytuować znaczenie tego terminu blisko pojęcia charyzmy jako zespołu szczególnych cech, dzięki którym osoba je posiadająca może cieszyć się niekwestionowalnym autorytetem u ludzi oraz możliwością wpływania na nich.

Wróćmy jednak na chwilę do starożytnego Rzymu i zwróćmy uwagę na jeszcze jedno, tym razem czysto polityczne znaczenie terminu auctoritas – było to również pojęcie związane z władzą instytucjonalną. Auctoritas posiadał senat rzymski, i nie była to cecha określająca jego władzę rozumianą jako możliwość realizowania swojej woli, albowiem tak rozumiana władza przynależała ludowi, ale tę szczególną kompetencję, dzięki której wola posiadającego władzę ludu była formalnie legalizowana, przybierając postać prawa. O różnicy pomiędzy auctoritas a władzą powiedział Cyceron: „Cum potestas in populo, auctoritas in senatu sit”, czyli „Choć władzę posiada lud, autorytet spoczywa w senacie”. Auctoritas Senatu był zatem jego kompetencją do prawnej autoryzacji władzy suwerennego ludu. Dziś wciąż używa się sformułowań takich jak „majestat prawa” czy „powaga urzędu”. Majestat to określenie odnoszące się do godności i powagi rzeczy, która go posiada.

W Iliadzie i Odysei pojawiają się po raz pierwszy wzorce osobowe, które nie tylko kształtowały życie dawnego społeczeństwa oraz legły u podstaw elitarnej etyki rycerskiej czy – szerzej – etyki honoru, ale za sprawą zawartego w nich udoskonalającego się człowieczeństwa wywarły ogromny wpływ na całą kulturę europejską, w tym także na kształtowanie indywidualnych jednostek, które legitymizowały się i były dla wielu uosobieniem autorytetu. Z tych też względów można Homera traktować jako wychowawcę określonej społecznie grupy ludzi (arystokratów czy rycerzy), współtwórcę kultury europejskiej w ogóle, współtwórcę uniwersalnych wzorców moralnych w tym jednostek uchodzących za autorytety. Postaci uchodzących za wzory nie brak także w…

przeczytaj więcej na stronie Federacji Polskiej Le Droit Humain: